Η υγειονομική κρίση – Covid 19 είναι ασφαλώς κάτι καινούριο, δεν μοιάζει με παλαιότερες επιδημίες. Πολύ περισσότερο ο «δυτικός κόσμος» για πολλές δεκαετίες δεν είχε αντιμετωπίσει κάτι ανάλογο, με συνέπεια να κοιτά αφ' υψηλού τις αντίστοιχες υγειονομικές κρίσεις στον εξωδυτικό κόσμο.
Το συλλογικό φαντασιακό που επικαθόριζε τις εικόνες του δυτικού ανθρώπου δεν άφηνε κανένα περιθώριο για να θεάσει αφενός το ενδεχόμενο κατάρρευσης του δημόσιου συστήματος υγείας κι αφετέρου στη δυνατότητα της επιστήμης να δίνει πάντα και για όλα απαντήσεις. Η Αφρική ή η ΝΑ Ασία ήταν μακριά όταν έθεταν το ερώτημα της διαχείρισης μιας υγειονομικής κρίσης, αλλά κοντά όταν καθίσταντο εκμεταλλεύσιμες, με κάθε όρο.
Παράλληλα, η επιστημονική γνώση γύρω από τον κορωνοϊό αποδείχθηκε ανεπαρκής (αυτό ανατινάζει μια ισχυρή, τεχνοκρατικής έμπνευσης, πεποίθηση στο δυτικό κόσμο ότι α priori υπάρχει μια επαρκής απάντηση σε κάθε ερώτημα) και συνεχίζει σε μεγάλο βαθμό να είναι, παρά την καλλιέργεια προσδοκιών γύρω από εμβόλια και φαρμακευτικές θεραπείες. Προφανώς γύρω από την όποια θεραπεία διακυβεύονται ευρύτερα συμφέροντα: πολιτικά, οικονομικά, γεωπολιτικά.
Κι ενώ συμπληρώνεται ένα έτος από την καταγραφή των πρώτων κρουσμάτων, παρατηρείται το φαινόμενο οι επιστημονικές δημοσιεύσεις και ο διαμοιρασμός των δεδομένων από τις έρευνες να είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχει συσσωρευμένη γνώση, εμπειρία και έρευνα, φαίνεται όμως ότι αυτή διακινείται έξω από τα κλασικά δίκτυα επιστημονικών δημοσιεύσεων, μάλλον σ ένα κλειστό σύστημα «ειδικών» και κρατικών υπηρεσιών, που ουσιαστικά έχουν αναλάβει τη διαχείριση της κρίσης και της πληροφορίας.
Τα παραπάνω δεν συνιστούν κάποιο κεκαλυμμένο "φλερτ" με θεωρίες συνωμοσίας που διακινούνται ακόμη και σε επίπεδο επίσημης άποψης Κρατών. Πρέπει να είμαστε σαφείς: η υγειονομική κρίση είναι υπαρκτή.
Η διαχείρισή της είναι ένα άλλο θέμα, κι άλλο θέμα είναι αν χρησιμοποιείται ως αφορμή για την υλοποίηση μεγάλων αναδιαρθρώσεων στο παραγωγικό μοντέλο, στην εργασία, στα «κεκτημένα» δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Για την απαγόρευση κυκλοφορίας
Η απαγόρευση κυκλοφορίας που επιβάλλει η Κυβέρνηση αποτελεί μία ακόμη επιβεβαίωση ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση εξαίρεσης. Στην πράξη η Κυβέρνηση έχει εξαγγείλει μια καραντίνα (επί της ουσίας εγκλεισμό) χωρίς ημερομηνία λήξης.
Η τμηματική ανακοίνωση των “νέων” μέτρων, γίνεται περισσότερο για λόγους επικοινωνιακούς και εκπαίδευσης της κοινωνίας να αποδέχεται χωρίς να ρωτά, φοβισμένη και ‘’μπερδεμένη’’, παρά ουσίας, αφού στο μικρό μεσοδιάστημα που μεσολαβεί κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει την αποτελεσματικότητα των ήδη εφαρμοζόμενων μέτρων.
Αξίζει να θυμόμαστε ότι το «2ο κύμα» του κορωνοϊού είχε προβλεφθεί ήδη από την πρώτη φάση τόσο ως προς τη χρονική στιγμή που θα εκδηλωθεί (φθινόπωρο προς χειμώνα), όσο και ως προς την ένταση. Θεωρητικά, δεν υπάρχει κανένας “αιφνιδιασμός”.
Γιατί δεν ελήφθησαν έγκαιρα μέτρα; Είναι θέμα «ανικανότητας» της Κυβέρνησης, όπως γενικώς ισχυρίζεται το σύνολο της αντιπολίτευσης ή πρόκειται για πολιτική επιλογή, για μια πολιτική απόφαση;
Στο μεσοδιάστημα που μεσολάβησε δεν υπήρξε καμιά πρόβλεψη για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας σε υποδομές, σε μέσα και σε προσωπικό. Οι δημόσιες δαπάνες δεν αναπροσαρμόστηκαν για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας.
Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες, προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού δεν γίνονται ή αν γίνονται είναι μικρές σε αριθμό και θα ολοκληρωθούν «κάποτε στο μέλλον». Αντίθετα, οι προσλήψεις στους μηχανισμούς καταστολής συνεχίζονται εντατικά (τόσο ως προς τις διαδικασίες, όσο και ως προς τους αριθμούς).
Το ερώτημα είναι, αν με αφορμή την υγειονομική κρίση, αποτυπώνεται η ήδη γνωστή νεοφιλέλευθερη στρατηγική για τη διανομή των δημόσιων δαπανών ή αν αυτή η νεοφιλελεύθερη πολιτική επαναοριοθετεί το πεδίο μέσα στο οποίο νομιμοποιείται η άσκησή της.
Την ίδια περίοδο, μεγάλα ποσά δεσμεύτηκαν και κατευθύνονται σε διάφορες «ενισχύσεις» την ίδια στιγμή που συντελείται μια, ιστορικής σημασίας, αλλαγή των σχέσεων μεταξύ των διαφορετικών παραγωγικών τομέων (π.χ. τουρισμός, μεταφορές, υπηρεσίες γενικότερα) και, κατά συνέπεια, των εργασιακών σχέσεων.
Και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα
Η επιδημία έχει οδηγήσει στην αναστολή λειτουργίας και ουσιαστικά σε προαναγγελία μερικής ή ολικής κατάρρευσης των μικρο-μεσαίων καταστημάτων, την ίδια στιγμή που οι μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες παραμένουν ανοικτές, έχοντας από δεκαετίες οργανώσει ισχυρά δίκτυα αποθηκών και διακίνησης προϊόντων, μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Το εμπόριο συγκεντρώνεται και την ίδια στιγμή η εργασία όπως την γνωρίζαμε καθίσταται αόρατη. Αόρατο γίνεται και το εμπόρευμα, το προϊόν. Δεν υπάρχει βιτρίνα, δεν υπάρχει ο πωλητής, δεν υπάρχει ωράριο. Παραγγέλνεις όποτε θελήσεις μέσω υπολογιστή έχοντας αποδεχθεί ότι δεν υπάρχει πλέον το τελετουργικό της βόλτας στα μαγαζιά, της φυσικής επαφής - σχέσης με το αντικείμενο – εμπόρευμα, του παζαριού της τιμής. Είναι μια σχέση περισσότερο από ποτέ άυλη, εξατομικευμένη και ταυτόχρονα χωρίς «πρόσωπο». Με την πλειοψηφία των καταστημάτων να είναι κλειστά αλλάζει ραγδαία το δίκτυο διανομής των εμπορευμάτων, την ίδια στιγμή που η εργασία δεν εξαφανίζεται, ούτε το υποκείμενο παύει να υπάρχει.
Ας μην υπάρχει αμφιβολία, ότι η «επόμενη μέρα» όταν (όπως, κι αν…) έρθει, δεν θα εκκινεί από το σημείο που βρισκόμασταν πριν την εκδήλωση της υγειονομικής κρίσης. Η εργασία όπως νομίζαμε ότι τη γνωρίζαμε θα έχει οριστικά αλλάξει. Τόσο ο χώρος της εργασίας, όσο και οι σχέσεις μέσα σ’ αυτόν θα έχουν αναδιαρθρωθεί και θα σηματοδοτούν την εξατομίκευση και την κατάργηση κάθε έννοιας συλλογικότητας (και επομένως συλλογικής διεκδίκησης).
Τα συνδικάτα παραμένουν άφαντα απ’ αυτή τη συζήτηση. Όχι μόνο διότι τα κυρίαρχα ΜΜΕ τα έχουν αποκλείσει, αλλά (κυρίως) διότι δεν έχουν τίποτα να πουν, να προτείνουν. Χωρίς πραγματική-ζωντανή σχέση με τους εργαζόμενους εδώ και δεκαετίες (έστω και με όρους «ρεφορμισμού»), ανησυχούν μόνο για την αναπαραγωγή τους ως μηχανισμοί, δίνοντας διαπιστευτήρια «πολιτικής ορθότητας» και «υπευθυνότητας».
*"Ο Αθηναίος" είναι γνωστός πολιτικός αναλυτής, ερευνητής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου