Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2018

Η "άγνωστη" ιστορία του Πανεπιστήμιου Πειραιά που γίνεται 80 ετών- Ποιές προσωπικότητας δίδαξαν εκεί- Οι μεγάλοι φοιτητικοί αγώνες

Το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ένας χώρος αδιάλειπτης εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας, άρρηκτα συνδεδεμένος με την πόλης, γίνεται… 80 χρονών!
Η ανηφορική πορεία, που άρχισε το 1938, συνάντησε πολλά εμπόδια και δυσκολίες. Υπήρξαν αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις.
Κατά διαστήματα έγινε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο από την διδασκαλία μεγάλων προσωπικοτήτων, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Σάκης Καράγιωργας, ο Κωστής Παπαϊωάννου, ο Φαίδων Βεγλερής, ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος κ.α. όσο και από πλευράς φοιτητικών και κοινωνικών διεκδικήσεων, αφού πολλές φορές υπήρξε το κέντρο αγώνων, όπως στις αρχές της δεκαετίας του 1960 για την κατάργηση των διδάκτρων.
Η « αφετηρία » αυτής της διαδρομής βρίσκεται στο 1938. Εκείνη την εποχή μια μεγάλη μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου, που συγκεντρωνόταν γύρω από το περιοδικό «Νέοι Δρόμοι», είχε έντονους προβληματισμούς και ανησυχίες για το οικονομικό μέλλον της χώρας.
Μέσα από αυτό τον προβληματισμό ωρίμασε η ιδέα για την δημιουργία μια σχολής επιμόρφωσης των υπαλλήλων των επιχειρήσεων.
Καθοριστικό ρόλο για την υλοποίηση αυτής της ιδέας έπαιξε ο Ν. Αποστολόπουλος, από τους στυλοβάτες του περιοδικού και μετέπειτα καθηγητής της σχολής ενώ με την πορεία της ταυτίστηκε ο επι χρόνια γραμματέας Ευάγγελος Παρασκευαίδης.
Έτσι, με ιδρυτικά μέλη τον Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων και Βιοτεχνών και τον Σύνδεσμο Ανωνύμων Εταιρειών, δημιουργείται η Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών, που στεγαζόταν σε μια αίθουσα στα γραφεία του ΣΕΒ, στην οδό Βουκουρεστίου, στην Αθήνα.
Σκοπός της σχολής, που συνεστήθη ως νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και διοικείτο από 11μελες συμβούλιο επιχειρηματικών παραγόντων και εκπροσώπων του Κράτους, ήταν όπως αναφέρεται σε Βασιλικό Διάταγμα της 10/12/38 « να παράσχει μια συμπληρωματική ειδική μόρφωση, ανεξαρτήτως τυπικών προσόντων, ιδίως στους εν ενεργεία υπαλλήλους των βιομηχανικών επιχειρήσεων... ».
Σχεδόν, αμέσως, η σχολή είχε την πρώτη της σύγκρουση. Ήταν με το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, που προσπαθούσε να ελέγξει το διδακτικό έργο, έχοντας μεγαλύτερη ευχέρεια από άλλες κρατικές σχολές, λόγω της δυνατότητας άσκησης πιέσεων προς τους ιδιώτες- μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.
Η έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου επιφέρει σοβαρό πλήγμα στη νεοσύστατη σχολή, που βρίσκεται στα «σπάργανα» και δεν διαθέτει τις υποδομές του Πολυτεχνείου ή του Πανεπιστήμιου.
Όμως, το 1941, μετά την κατάρρευση του δικτατορικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και παρότι η χώρα μας βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή, το εκπαιδευτικό προσωπικό με πρωτοβουλία του εκ των βασικών ιδρυτών της σχολής και προέδρου του ΣΕΒ Επαμεινώνδα Χαρίλαου αρχίζει μια προσπάθεια ανασυγκρότησης.
Τότε, η σχολή μεταφέρεται σε διδακτήριο επί της οδού Κύπρου, στην πλατεία Αμερικής και μετονομάζεται σε Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών. Αναλαμβάνει καθήκοντα διευθυντή ο καθηγητής Στρατής Παπαϊωάννου, ο οποίος το 1943 ολοκλήρωσε το πρόγραμμα ανασυγκρότησης στη βάση των προτύπων της Ανωτάτης Εμπορικής Σχολής των Παρισίων.
Η ανασυγκρότηση περιλαμβάνει διεύρυνση των μαθημάτων, με στόχο η σχολή να μην περιορίζεται, πλέον, στην επιμόρφωση στελεχών αλλά να προχωρήσει στην  ανάδειξη ηγετικών στελεχών στον χώρο της οικονομίας.
Αυτή η προσπάθεια, που η υλοποίησή της ξεκινάει το 1944, την φέρνει σε σύγκρουση με μια μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου ενώ προκαλεί την αντίδραση του Πολυτεχνείου και της Ανωτάτης Εμπορικής.
Ωστόσο, χάρη στις προσπάθειες του Ε. Χαρίλαου και του Σ. Παπαϊωάννου καταφέρνει να «αποκρούσει» τις πολύπλευρες επιθέσεις και με μια σειρά διαταγμάτων την διετία 1948 - 1949 να ολοκληρώσει την συγκρότησή της και να διατηρηθεί ως Ίδρυμα Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου.
Από το 1949 αρχίζει η δεύτερη, ιστορικά, περίοδος της σχολής, που ολοκληρώνεται στα τέλη της δεκαετίας του 1950, με την μεταφορά της στον Πειραιά και την μετονομασία της σε Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή, πράγμα, που, επίσης, έγινε μετά από έντονες αντιδράσεις άλλων σχολών.
Ωστόσο, αυτή η περίοδος θεωρείται από τις σημαντικότερες στην 60χρονη ιστορία του Πανεπιστήμιου Πειραιά.
Σε αυτό το διάστημα αρχίζει να λειτουργεί το Γραφείο Ερευνών καθώς και πέντε κέντρα ειδικής εκπαίδευσης: Το Κέντρο Στατιστικής Εκπαίδευσης, που αποτελεί τον « πρόγονο » της σχολής Στατιστικής, το Κέντρο Οργανώσεως και Διοικήσεως, το Κέντρο Κοινωνικών Σπουδών, που είναι ο «πρόγονος» του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, το Κέντρο Ναυτιλιακών Σπουδών και το Κέντρο Τουριστικών Σπουδών.
Σε αυτά τα κέντρα, διδάσκουν μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων, ανάμεσα στους οποίους είναι ο Φαίδων Βεγλερής, ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος, ο Σ. Αγαπητίδης, ο Σ. Γερωνυμάκης, ο Δ. Ζακυνθινός, ο Ελευθέριος Γεωργαντόπουλος, ο Ι. Χρυσοχού, ο Κων. Δημαράς, ο Γρηγόρης Κασιμάτης  κ.α.
Επίσης, αυτή την περίοδο εφαρμόζεται και ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα σπουδών, που εκπονήθηκε από τον καθηγητή Σ. Παπαϊωάννου και περιελάμβανε συνδυασμό θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης, με πάρα πολλές επισκέψεις σε εργασιακούς χώρους.
Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτών των κέντρων δεν καλύπτει την τυπική διαφορά των πτυχιούχων της με τους πτυχιούχους άλλων σχολών, που είναι ανώτατες.
Από την άλλη μεριά η συμμετοχή στο ΔΣ πολλών επιχειρηματικών παραγόντων του Πειραιά είχε σαν αποτέλεσμα η σχολή να δέχεται διάφορα «χτυπήματα» από βιομηχανικά εκπαιδευτικά πλέγματα, όπως του Στρατή Ανδρεάδη.
Μέσα από αυτές τις συγκρούσεις, αποφασίζεται η μεταφορά της σχολής στον Πειραιά ενώ επιτυγχάνεται παρά τις αντιδράσεις άλλων σχολών να μετονομασθεί, το 1958, σε Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή και να υπαχθεί στην δικαιοδοσία του υπουργείου Παιδείας αν και παραμένει Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου.
Η μεταφορά στον Πειραιά και η στέγαση στο κτήριο παλιάς κλινικής, στην οδό Καραολή Δημητρίου 40, σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας περιόδου για την σχολή, που θα ολοκληρωθεί το 1966.
Εκείνη την περίοδο, το φοιτητικό κίνημα θα διεκδικήσει την κατάργηση καταβολής διδάκτρων στα ΑΕΙ. Όμως, για τους φοιτητές της Βιομηχανικής το αίτημα θα έχει ευρύτερο χαρακτήρα, αφού συνδυάζεται με την δημοσιοποίηση της σχολής.
Το επίκεντρο των φοιτητικών αγώνων θα μεταφερθεί στον Πειραιά και ένας από τους πιο γνωστούς συνδικαλιστές της εποχής είναι ο Γιώργος Παφίλης, που μετέπειτα θα ασχοληθεί με τον συνδικαλισμό από την Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλλήλων.

Το αίτημα, παρά τις αντιδράσεις μέρος του τότε εκπαιδευτικού προσωπικού, θα ικανοποιηθεί, το 1966, από την κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου και η Βιομηχανική θα γίνει, πλέον, δημόσια σχολή.
Στην επταετία 1959 - 1966 συνεργάζονται με την Σχολή και παρουσιάζουν στα έντυπά της θέματα οικονομικού προγραμματισμού, ανάπτυξης και οικονομικής μεθοδολογίας μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου, οι μετέπειτα υπουργοί Δ. Κουλουριάνος και Απόστολος Λάζαρης, ο Σάκης Καράγιωργας, ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος, ο Τ. Παπαδημητρίου ενώ από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 διδάσκει στο Κέντρο Κοινωνικών Σπουδών και ο φιλόσοφος - κοινωνιολόγος Κωστής Παπαϊωάννου, ο οποίος δημοσιεύει τις πρωτότυπες εργασίες του στο επίσημο περιοδικό του Πανεπιστήμιου «Σπουδαί».

Το 1988 η ΑΒΣΠ, η οποία ένα χρόνο αργότερα, μετονομάστηκε σε Πανεπιστήμιο Πειραιά, στεγάστηκε στο κτήριο, που βρίσκεται σήμερα στην οδό Καραολή - Δημητρίου, με σύγχρονους χώρους διδασκαλίας, επαρκή εποπτικά μέσα, κέντρο υπολογιστών, μοντέρνα βιβλιοθήκη κ.α. και φιλοξενεί 12.000 φοιτητές.

•    Κατά το επετειακό 80ο έτος της λειτουργίας του, η ακαδημαϊκή κοινότητα του Πανεπιστημίου Πειραιώς, οργανώνει σειρά εκδηλώσεων προκειμένου να καταγράψει και να προβάλει το έργο που έχει συντελεστεί, να τιμήσει όλους όσους συνέβαλαν στην ανάπτυξη του Ιδρύματος, να φέρει ξανά στο Πανεπιστήμιο τους αποφοίτους του, να έλθει σε επαφή με την οικονομία και να χαράξει τη μελλοντική του πορεία.
Η επίσημη τελετή εορτασμού της 80ης επετείου από την ίδρυση του Πανεπιστήμιου Πειραιώς, τελεί υπό την αιγίδα του Πρόεδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος και θα τιμήσει την εκδήλωση με την παρουσία του.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 5 Νοέμβριου και ώρα 18.00 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.


@ Το αρχειακό υλικό, απ΄ όπου προέρχονται τα στοιχεία του ρεπορτάζ συγκεντρώθηκε και διασώθηκε, μετά από πολυετή και επίπονη εργασία, από τον καθηγητή Οικονομικής Ιστορίας Αθανάσιο Καλαφάτη. Το ρεπορτάζ  δημοσιεύτηκε, για πρώτη φορά, το Μάρτιο του 1999, στην εφημερίδα «Έθνος», με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από την ίδρυση του Πανεπιστημίου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Οι πιο δημοφιλείς αναρτήσεις