Ένας «φάρος» με… ηλικία μεγαλύτερη του ενός αιώνα συνεχίζει να φωτίζει την αγωνιστική ιστορία και τις διεκδικήσεις των εργατών στη πρώτη μεγάλη βιομηχανική εργατούπολη, τον Πειραιά.
Πρόκειται για το Εργατικό Κέντρο της πόλης, που δημιουργήθηκε μέσα από την ωρίμανση των εργατικών διεκδικήσεων των εργαζόμενων σε ξηρά και θάλασσα στο «ελληνικό Μάντσεστερ», όπως αποκάλεσαν- εύστοχα-το μεγάλο λιμάνι.
Το Εργατικό Κέντρο Πειραιά ιδρύθηκε το 1912. Είχε προηγηθεί η ίδρυση των Εργατικών Κέντρων του Βόλου (1908) και της Αθήνας (1910).
Ωστόσο, από τα υπάρχοντα στοιχεία φαίνεται ότι η ιδέα της ανάπτυξης ενωτικής δράσης των σωματείων του Πειραιά αρχίζει να καλλιεργείται από το 1909 ή τις αρχές του 1910.
Στις 31 Μαρτίου του 1910 γίνεται ευρεία σύσκεψη σωματείων με σκοπό τη συνένωσή τους, όπως γράφει, χαρακτηριστικά, στο δεύτερο τεύχος του το προοδευτικό- για την εποχή- περιοδικό «Ο Κοινωνισμός», που κυκλοφόρησε στις 2 Απριλίου 1910 {Πηγή: Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων}.
Στο δημοσίευμα διαβάζουμε:
«Προχθές τη πρωτοβουλία των εργατών του λιμένος, έλαβε χώραν γενική συνέλευσις 14 Προεδρείων εκ των εν Πειραιεί εργατικών Σωματείων.
Σκοπός της συνελεύσεως ταύτης είνε η συνένωσις όλων των Σωματείων με κοινόν σκοπόν την ενίσχυσιν δια της αλληλοβοηθείας ίνα βελτιωθή η θέσις και η τύχη των διαφόρων εργατικών τάξεων δια της επιβολής του δικαίου των, χωρίς να ευρίσκωνται εις την ανάγκην καταφυγής εις καταστρεπτικάς απεργίας».
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, η πρωτοβουλία για τη διοργάνωσή της λήφθηκε από το σωματείο εργατών λιμένος, των σημερινών λιμενεργατών, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη απεργία των σωματείων Μηχανικών και Θερμαστών. Αφορμή έδωσε- όπως αναφέρεται- η «επίθεση» που εξαπέλυσαν οι εφοπλιστές με στόχο να αποδυναμώσουν την συσπείρωση των απεργών, «ισχυρών ούτω και συνεπώς μη υποκυπτόντων προ των αισχροκερδών απαιτήσεων των εφοπλιστών».
Όμως, η ίδρυση του ΕΚΠ θα γίνει, δύο χρόνια, αργότερα, τη Κυριακή 13 Μαΐου 1912, σε εορταστικό κλίμα.
Ωστόσο, τα δημοσιεύματα είναι λίγα. Σε ένα από αυτά, στις 14 Μαΐου 1912, στην εφημερίδα «Εμπρός» {Πηγή: Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων}, διαβάζουμε:
«Με πολλήν πανηγυρικότητα ετελέσθησαν χθες το πρωί εις το Δημοτικόν Θέατρον Πειραιώς τα εγκαίνια του Εργατικού Κέντρου της γείτονος πόλεως.
Τα εργατικά σωματεία Αθηνών, όπως προσδώσουν μεγαλυτέραν επισημότητα εις την τελετήν ταύτην, έσπευσαν να κατέλθουν εις τον Πειραιά λίαν πρωί μετά των προέδρων και των διοικητικών συμβουλίων τω ν εις μιαν γραφικήν παρέλασιν διαδηλώσεως με το δάσος των μεταξίνων σημαιών και λαβάρων του».
Ακολούθως, αναφέρονται 19 σωματεία, που έφτασαν από την Αθήνα και αντιπροσωπεία των εργατών Λαυρίου, «οίτινες είχον έλθει επίτηδες εκ Λαυρίου υπό τον πρόεδρόν των κ. Ζαρόπουλον μετά το λαβάρου των».
Στην υποδοχή τους παρίσταντο διάφορα σωματεία του Πειραιά «τα οποία ανέμενον τους Αθηναίους συναδέλφους των εις τον σιδηροδρομικό σταθμόν.
Άμα τη εμφανίσει των Αθηναϊκών εργατικών σωματείων εξερράγησαν εις παταγώδη χειροκροτήματα και εν πολυπληθεί και γραφική διαδηλώσει διέσχισαν τους κεντρικωτέρους δρόμους του Πειραιώς καταλήξαντες εις το Δημοτικόν Θέατρον».
Στο Δημοτικό Θέατρο μίλησε πρώτος ο βουλευτής Αττικής κ. Θεοδωρόπουλος (σ.σ. πρόκειται για τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο, 1876-1961, με πλούσιο έργο στη κοινωνική και εργατική νομοθεσία), «όστις εξήρε την σοβαράν σημασίαν της ενώσεως των εργατικών σωματείων, τα οποία ούτω όχι μόνο την τύχην των δύνανται ούτω επαισθητώς να βελτιώσουν, αλλά και δια του όγκου της δυνάμεώς των να επιβάλλουν όλα τα δίκαια αιτήματά των».
Μετά μίλησαν οι Ζαλουφάκης, Αθηναίος, γραμματεύς του Εργατικού Κέντρου, ο Π. Μπουλιγαράκης και τελευταίος ο Ζαρόπουλος από το Λαύριο.
«Εκ του Δημοτικού Θεάτρου και πάλιν εν πυκνοτάτη διαδηλώσει κατήλθον την λεωφόρον Αθηνάς, έκαμψαν την λεωφόρον Μιαούλη και δια της οδού Τσαμαδού κατέληξαν εις τον σιδηροδρομικός σταθμόν περί την μεσημβρίαν.
Μετά εγκάρδιον δε αποχαιρετισμόν δια ζητωκραυγών και χειροκροτημάτων οι Αθηναίοι εργάται επέβησαν εκτάκτου τραίνου του ηλεκτρικού, το οποίο εχάθη υπό ορυμαγδόν χειροκροτημάτων».
Από τότε το ΕΚΠ αρχίζει να λειτουργεί, κανονικά, στεγαζόμενο σε χώρο στη βόρειο πλευρά του Δημοτικού Θεάτρου.
Η Διοικούσα Επιτροπή του ΕΚΠ αποτελείτο από 15 εκπροσώπους σωματείων της δύναμής του, από τους οποίους ο προεδρεύων ονομαζόταν «Προϊστάμενος», υπήρχε ο «Γραμματέας» και οι λεγόντουσαν υπόλοιποι «Επίτροποι».
• Το σωματείο αμαξοϋπηρετών ζήτησε τη συνδρομή του ΕΚΠ ώστε να μην χρησιμοποιούνται «ανήλικοι και ανίδεοι εις την υπηρεσίαν του αμαξοοδηγού προς το συμφέρον αύτης της κοινωνίας».
Αποφασίστηκε να γίνει παρέμβαση στην Αστυνομική Διεύθυνση της πόλης.
• Το σωματείο σιτεργατών θεωρώντας ότι η μεταφορά του σιταριού σε σάκους, από τη μαούνα έως την προκυμαία πρέπει να γίνεται από τα μέλη του κατήγγειλε ότι πραγματοποιείται, καταχρηστικώς, από τους εργάτες του λιμένος.
Γι’ αυτό ζητήθηκε η παρέμβαση του ΕΚΠ, που αποφάσισε να καλέσει τα δύο Σωματεία για να βρουν από κοινού λύση.
• Στη συνεδρίαση της 12ης Μαρτίου 1914 ένα από τα θέματα, που απασχολούν είναι η καταγγελία των σωματείου αμαξοϋπηρετών σε βάρος των εργοδοτών αμαξών ότι δεν συμμορφώθηκαν με το Νόμο «περί πληρωμής ημερομισθίων» και εξακολουθούν να πληρώνουν τους εργάτες την Κυριακή «εις τα διάφορα παντοπωλεία ή καφενεία».
Το ΕΚΠ αποφάσισε να στείλει έγγραφο προς τους εργοδότες και «εάν δεν συμμορφωθούν θα καταγγελθούν αρμοδίως».
• Ένα άλλο θέμα, σύμφωνα, πάντα, με τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Διοίκησης, που απασχόλησε στις 25 Ιανουαρίου 1915, αφορούσε καταγγελία του σωματείου Λατόμων και Σκαφέων ότι ο Δήμος δεν απασχολούσε πειραιώτες εργάτες στα δημοτικά έργα στην οδό Πειραιώς- Θηβών. Γι’ αυτό αποφασίστηκε να γίνει παρέμβαση στον τότε δήμαρχο.
Όμως, τον Φεβρουάριο του ίδιους έτους σε τρεις συνεδριάσεις της 15μελούς Διοικούσας Επιτροπής (12, 13 και 14 Φεβρουαρίου) κυριαρχεί το θέμα του νέου Οργανισμού, τον οποίο εισηγήθηκε ο ειδικός Γραμματέας, Ε. Μαχαίρας.
Ο νέος Οργανισμός αποτελείτο από 33 άρθρα και έγινε διεξοδική κατ’ άρθρον συζήτηση, τα οποία εγκρίθηκαν με μικρές τροποποιήσεις ή προσθήκες.
Όπως προκύπτει από τα πρακτικά, μεγάλη συζήτηση έγινε για το άρθρο 6 «περί της ευθύνης των Σωματείων καθ’ όλον το διαχειριστικόν έτος» καθώς οι επίτροποι (εκπρόσωποι) των Εμποροϋπαλλήλων, Λεμβούχων και Επισκευοκαθαριστών είχαν διαφωνίες με την αρχική διατύπωση. Τελικά, μετά από ψηφοφορία η πρόταση γίνεται δεκτή, με μια προσθήκη στο άρθρο, με 7 ψήφους υπέρ και 5 κατά.
Στις 19 Φεβρουαρίου 1915 ο νέος Οργανισμός κατατίθεται προς έγκριση στο Πρωτοδικείο και στις 26 Μαρτίου 1915 εκδίδεται η υπ’ αριθμό 1242/1915 απόφαση, με την οποία γίνεται και η τυπική έναρξη λειτουργίας του Εργατικού Κέντρου Πειραιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου