Πως ένας πειραιώτης πολιτικός κρατούμενος ανακάλυψε στις φυλακές της Αίγινας το υπόγειο κελί του Νικηταρά!

Και όμως συνέβη! Ένας πολιτικός κρατούμενος ήταν αυτός που ανακάλυψε το υπόγειο κελί του Νικηταρά στις φυλακές της Αίγινας, που χτίστηκαν το 1829 και αρχικά λειτούργησε το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο!
Ο κρατούμενος, που έκανε την ιστορική αποκάλυψη ήταν ο αείμνηστος Γιώργος Μπελαβίλας, πατέρας του καθηγητή του ΕΜΠ και εσχάτως υποψήφιου δήμαρχου Πειραιά Νίκου Μπελαβίλα.
Ο πολιτικός μηχανικός Γιώργος Μπελαβίλας ήταν ένας από χιλιάδες πολίτες, που διώχθηκαν, με ένα νόμο- κατασκεύασμα του 1947, για τις πεποιθήσεις του.
Ο Μπελαβίλας είχε καταδικαστεί από το έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών σε ισόβια κάθειρξη για παράβαση του Αναγκαστικού Νόμου 509/47 «περί μέτρων ασφαλείας του Κράτους, του πολιτεύματος, του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών (!) των πολιτών»,
Μετά την καταδίκη ακολουθούσαν για τους χιλιάδες διωχθέντες από τις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις της Δεξιάς, όπου βρήκαν φιλόξενη στέγη και πολλοί ταγματασφαλίτες και συνεργάτες των Γερμανών, εξορία και φυλακίσεις.
Ο Γιώργος Μπελαβίλας είχε βρεθεί στην Αίγινα την περίοδο 1953- 56.
«Εδώ κάτω από τα πόδια μας βρίσκεται το κελί που κρατήθηκε ο Νικηταράς», έλεγε, το 1984, ένας φύλακας των φυλακών στο δημοσιογράφο Νίκο Πηγαδά, που είχε επισκεφτεί τις φυλακές, οι οποίες έκλεισαν τον επόμενο χρόνο. Και συμπλήρωσε:
«Το υπόγειο κελί του Νικηταρά το ανακάλυψε ο πολιτικός κρατούμενος και πολιτικός μηχανικός Γιώργος Μπελαβίλας».

Ο δημοσιογράφος επιστρέφοντας στον Πειραιά είχε βρει, τότε, τον Γιώργο Μπελαβίλα, ο οποίους σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη εξήγησε πως έγινε η ιστορικής σημασίας ανακάλυψη:
«Είμαστε κρατούμενοι στη τέταρτη αχτίνα, την «αχτίνα απομόνωσης», όπως την έλεγαν. Εκεί έτυχε να διαβάσω ένα βιβλίο για τη ζωή και τη δράση του Νικηταρά. Σ΄ αυτό γινόταν λόγος και για τις φυλακές της Αίγινας, όπου κρατήθηκε ο Τουρκοφάγος. Το βιβλίο ανέφερε συγκεκριμένα για ένα υπόγειο σκοτεινό μπουντρούμι όπου έζησε ο ήρωας και από το οποίο βγήκε τυφλός. Από τον προσανατολισμό του κελιού που περιέγραφε το βιβλίο συμπέρανα ότι το υπόγειο αυτό έπρεπε να βρίσκεται στον χώρο της τέταρτης αχτίνας.
» Το 1955 βούλωσε η αποχέτευση του θαλάμου, όπου ήμασταν περίπου 20 κρατούμενοι. Ζητήσαμε από τη διεύθυνση των φυλακών (διευθυντής ήταν ο περιβόητος Τουρνάς) να μας επιτρέψει να την αποφράξουμε. Εγώ ως μηχανικός επέβλεπα στην εκτέλεση των εργασιών. Σκάβοντας στο δάπεδο του προαυλίου τρία μέτρα από την πόρτα του θαλάμου διαπίστωσα ότι:
Ο σωλήνας της αποχέτευσης κατέληγε σ’ έναν υπόγειο χώρο, που λειτουργούσε σαν βόθρος. Τα τοιχώματά του όμως ήταν επιχρισμένα με ασβεστοκονίαμα, δηλαδή με υλικό υδροχαρές, που αποκλείεται να είχε χρησιμοποιηθεί σε βόθρο που συγκεντρώνονται υγρά. Αντίθετα χρησιμοποιείται σε χώρους διαμονής ανθρώπων.

Το συγκρότημα των φυλακών της Αίγινας

» Με το πρόσχημα ότι ζητούσα χώρο για να περάσω την αποχέτευση, ζήτησα να μας επιτρέψουν να σκάψουμε τη γύρω περιοχή αυτού του υπόγειου χώρου. Τότε ανακάλυψα πως ο χώρος αυτός ήταν ένα υπόγειο εγκαταλελειμμένο κελί. Ένας πραγματικός κτιστός τάφος, που χρησιμοποιούνταν σαν βόθρος τα κατοπινά χρόνια. Ήταν το υπόγειο κελί όπου ο Όθωνας είχε φυλακίσει τον γενναίο και περήφανο Νικηταρά, που σ’ αυτό τυφλώθηκε».
Να σημειωθεί ότι ο Νικηταράς, ο Νικήτας Σταματελόπουλος, όπως ήταν το πραγματικό όνομά του, καταδικάστηκε, σε μια δίκη παρωδία, χωρίς να προσκομιστεί κανένα στοιχείο, για δήθεν συμμετοχή του σε συνωμοσία εναντίον του Όθωνα.
Στην πραγματικότητα, ο ήρωας της επαναστάσεως καταδικάστηκε για την ένταξή του στο Ρωσόφιλο κόμμα από την εποχή του Καποδίστρια και εν συνεχεία τα χρόνια του Όθωνα.

• Η τραγική ειρωνεία ήταν ότι Έλληνες καταδικασμένοι για τα φρονήματά τους ανακάλυψαν το κελί ενός ήρωα της Επανάστασης, που επίσης είχε φυλακιστεί για τα φρονήματά του!

Όταν αποφυλακίστηκε ο Νικηταράς επέστρεψε στο σπίτι του στον Πειραιά. Όμως, η υγεία του ήταν εξασθενημένη από τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του και για την επιβίωση έλαβε μια «άδεια επαιτείας» (!) κάθε Παρασκευή, στον χώρο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας κάθε Παρασκευή.
Μετά το Σύνταγμα του 1843 του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη. Απεβίωσε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 68 ετών. Τάφηκε  τελικά στο Α’  Νεκροταφείο Αθηνών, δίπλα στο Κολοκοτρώνη.

@ Πηγή της ιστορίας της ανακάλυψης του τάφου:
Νίκος Πηγαδάς, «Αίγινα… κάθε κελί σελίδα ιστορίας», εκδόσεις «Το Ποντίκι», σελ. 17-18