Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 2024

«Ξηλώνονται» από τον Δήμο κλειστά περίπτερα στο κέντρο του Πειραιά! Η ιστορία του περίπτερου και το τέλος εποχής του

«Ξηλώνονται» από τον Δήμο περίπτερα στο κέντρο του Πειραιά!
Σύμφωνα με τον Δήμο απομακρύνονται ανενεργά περίπτερα «καθώς καταλάμβαναν κοινόχρηστους χώρους, αποτελούσαν εστίες μόλυνσης και εμπόδιζαν την απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών».
Συνολικά απομακρύνθηκαν έξη περίπτερα από κεντρικά σημεία της πόλης και συγκεκριμένα από τις οδούς Τσαμαδού, Ηρώων Πολυτεχνείου, Βασιλέως Γεωργίου και επί της συμβολής των οδών: 2ας Μεραρχίας & Καραΐσκου,  Γούναρη & Τσαμαδού, Εθνικής Αντιστάσεως & Νικήτα.
Ο δήμαρχος Γιάννης Μώραλης επεσήμανε, σε δήλωσή του, ότι έχουν ήδη απομακρυνθεί και άλλα ανενεργά περίπτερα, που είχαν σταματήσει τη λειτουργία τους πριν από αρκετό διάστημα, «προκειμένου να απελευθερωθεί ζωτικός, κοινόχρηστος χώρος για τους δημότες μας».
«Με τις ενέργειες αυτές  προστατεύουμε τους  δημόσιους χώρους και αποτρέπουμε τη δημιουργία εστιών μόλυνσης, με επιπτώσεις στους κατοίκους και στην πόλη
», ανέφερε ο δήμαρχος.

Η ιστορία του περίπτερου και το τέλος εποχής

Το σταδιακό κλείσιμο περιπτέρων και η απομάκρυνσή τους σηματοδοτεί το «τέλος εποχής» μιας μικρής επιχείρησης, που έχει ταυτιστεί εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα με τις πόλεις.
Πριν, όμως, εμφανιστούν τα περίπτερα, με τη μορφή που ξέρουμε, υπήρχαν, από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, μικρά καπνοπωλεία, τα οποία εμφανίστηκαν  αρχικά στο Ναύπλιο και στη συνέχεια ήρθαν και στην Αθήνα. Σιγά-σιγά τα προϊόντα που πωλούσαν πλήθαιναν και έτσι έφτασε στις προθήκες τους το πρώτο φιλολογικό περιοδικό, το «Ίρις» το οποίο πωλούνταν προς 25 λεπτά.
Για το πότε ξεκίνησε η χορήγηση αδειών σε τραυματίες πολέμου δεν υπάρχει κάποια σαφώς προσδιορισμένη χρονολογία. Πιθανότερο είναι ότι αυτό έγινε μετά τον «ατυχή πόλεμο» του 1897 με τη Τουρκία.
Κατά καιρούς στην πόλη εμφανίζονταν μόνιμα ή πρόσκαιρα περίπτερα για πώληση εισιτηρίων θεαμάτων, προώθηση εκδηλώσεων κ.α. ενώ εφημερίδες, καπνός κ.λπ παίρνουν την θέση τους στα λεγόμενα κιόσκια.
Ωστόσο, στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων η αύξηση του αριθμού των τραυματιών δημιουργεί μεγαλύτερες και πιο επιτακτικές ανάγκες για να υπάρξει μέριμνα για τον βιοπορισμό τους. Σε αυτή την κατεύθυνση ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Μερκούρης αρχίζει να επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την ανέγερση περιπτέρων στην Αθήνα, τα οποία θα δίνονταν σε τραυματίες πολέμου ή σε μέλη οικογενειών φονευθέντων πολεμιστών.
Ο σημαντικός ποιητής και μετέπειτα ακαδημαϊκός Σωτήρης Σκίπης που έγραφε χρονογράφημα στην εφημερίδα «ΣΚΡΙΠ» επικροτεί την απόφαση του δημάρχου γράφοντας στις 30.10.1913 (σ.σ. και όχι στις 20.10.1919 όπως έχει επικρατήσει, λανθασμένα, να γράφεται στο διαδίκτυο):
«Άξιος συγχαρητηρίων είναι ο κ. Δήμαρχος ο οποίος απεφάσισε την ανέγερσιν πολλών περιπτέρων εις τας Αθήνας, τα οποία θα εκχωρήση εις τους τραυματίας του πολέμου ή εις μέλη οικογενειών φονευθέντων πολεμιστών»
Ο ίδιος θεωρεί ότι τα περίπτερα θα είναι στολισμός για τις πόλεις, θα εξυπηρετηθούν οι ανάπηροι των πολέμων και θα βοηθήσουν στην εξάπλωση των εφημερίδων, των περιοδικών ακόμα και των βιβλίων.
Σε νεότερο άρθρο του στις 21.12.1913 αναφέρει ότι θα γίνουν συνολικά 65 περίπτερα, από τα οποία τα 25 θα δίνονταν σε τραυματίες ενώ «40 του λούσου» θα ενοικιάζονταν από τον Δήμο, για να προσθέσει πως αυτά δεν είναι αρκετά, χρειάζονται περισσότερα και να δοθούν όλα σε τραυματίες πολέμου. Μάλιστα, προτείνει να κατασκευαστούν από το κράτος και στην επαρχία.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1914, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και ο πρώτος νόμος (254/28.4.1914), που ορίζει ότι η Επιτροπή της περιθάλψεως των απόρων οικογενειών «των εν πολέμω πεσόντων και των καταστάντων ανικάνων» επιτρέπεται να κατασκευάσει, με δικές της δαπάνες, περίπτερα σε δημόσιες και δημοτικές πλατείες και οδούς.  Τα περίπτερα θα δίνονταν μόνο σε τραυματίες πολέμου.
Θα ακολουθήσουν και άλλα νομοθετήματα και τον Ιούλιο του 1922, λίγο πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, ορίζεται με νόμο ότι όλα τα περίπτερα και όσα πρόκειται να κατασκευαστούν μελλοντικά «παραχωρούνται αποκλειστικώς προς χρήσιν και εκμετάλλευσιν εις την υφιτασμένην ήδη πανελλήνιον Ένωσιν τραυματιών πολέμου 1912- 1921».
Στο δεύτερο άρθρο οριζόταν ότι «τα περίπτερα παραχωρούνται μόνος εις τραυματίας και αναπήρους πολέμους» και απαγορευόταν ρητά (άρθρο 4) η πώληση, μεταβίβαση ή ενοικίαση του περιπτέρου, πράγματα που αργότερα άλλαξαν.
Με νομοθετικές διατάξεις του 1943 και του 1944 μπήκαν και άλλες κατηγορίες δικαιούχων αναπήρων, όπως οι ανάπηροι πολέμου άμαχου πληθυσμού, τα θύματα πολέμου και τα θύματα ειρηνικής περιόδου.
Αργότερα η ευεργετική αυτή παροχή της πολιτείας επεκτάθηκε μέχρι που το 2012 με τις νέες ρυθμίσεις άνοιξε ο «δρόμος» για την εκμετάλλευση περιπτέρων από εταιρείες περιορίζοντας στο 30% τον αριθμό των περιπτέρων κάθε πόλης που θα παραχωρούνται σε άτομα με ειδικές ανάγκες (Α.Μ.Ε.Α.) και πολύτεκνους, με βάση εισοδηματικά κριτήρια.


Τα πρώτα ζαχαρώδη και αναψυκτικά άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση του στα περίπτερα στα τέλη της δεκαετίας του 1940. Σύμφωνα με ιστορικές ανασκοπήσεις αυτό συνέβη περισσότερο στα περίπτερα του Πειραιά και λιγότερα στα περίπτερα της Αθήνας, όταν μπήκαν τα πρώτα ψυγεία με πάγο.
Έτσι, με αυτό τον τρόπο δόθηκε η δυνατότητα στις εγχώριες εταιρίες παραγωγής αναψυκτικών (ΗΒΗ) να διαθέσουν στα περίπτερα της εποχής τα προϊόντα τους. Μάλιστα είναι σημαντικό να τονίσουμε πως τα πρώτα ψυγεία με πάγο χρησιμοποιήθηκαν και ως αποθηκευτικοί χώροι για τα τσιγάρα, λόγω κυρίως της υψηλής θερμοκρασίας τους.
Αναμφισβήτητα το πιο διάσημο ίσως ελληνικό περίπτερο ήταν εκείνο που άνοιξε το 1934 ο Γιάννης Γεωργακάς με το όνομα Μινιόν αρχικά στην οδό Σταδίου και μετέπειτα στην οδό Αιόλου και το οποίο έμελλε να γίνει το εμβληματικό πολυκατάστημα που αγάπησαν μικροί και μεγάλοι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Οι πιο δημοφιλείς αναρτήσεις