Άρθρο: Ταξίδι στην Πόλη, Το Φανάρι σε κίνδυνο.

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή.
Η φωτό δόθηκε από τον κ. Τσιπούρα

Του Κυριάκου Τσιπούρα*

Επέλεξα να ξεκινήσω να σας περιγράφω τις εντυπώσεις από το καλοκαιρινό μου ταξίδι στην Πόλη, με μία αναφορά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, διότι χρονολογικά συμπίπτει το πρώτο κείμενο μου με την έναρξη της εθνοκάθαρσης στον ακμαιότατο Ελληνικό πληθυσμό της Κωνσταντινούπολης  στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1953.
Το κέντρο διαμονής του ταξιδιού ήταν πολύ κοντά στην πλατεία Ταξίμ, στην  ευρωπαϊκή πλευρά της Πόλης πολύ κοντά στον εμπορικό δρόμο του Πέρα ενώ σε μικρή απόσταση είναι η περιοχή της Μπεσίκτας η ποδοσφαιρική ομάδα του κυρίου Ερντογάν όταν ήταν αθλητής, και των ανακτόρων Ντολμά Μπαξέ. Η περιοχή είναι πολυσύχναστη όπου αφού εκεί μπορείς να  χρησιμοποιήσεις τα γρήγορα και πολυάριθμα σε ποσότητα και δρομολόγια ΜΜΜ, ενώ η  πληρωμή του εισιτηρίου γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο. Αυτό γίνεται εδώ και πολύ καιρό στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, κάτι που εδώ στην Ελλάδα το παρουσιάζουμε ως μοναδικό και πρωτοπόρο που πάμε να το εφαρμόσουμε  σήμερα στα δικά μας Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Κοντά την πλατεία Ταξίμ βρίσκεται

η μεγαλύτερη εκκλησία της περιοχής Πέρα η Αγία Τριάδα Σταυροδρομίου. Κτίστηκε επί εποχής των Σουλτάνων Αμπντούλ Αζίζ και Αμπντούλ Χαμίτ του II και εγκαινιάστηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1880. Είναι μία από τις πλέον μεγαλοπρεπείς εκκλησίες που κτίστηκαν μετά την άλωση από τους Έλληνες της Πόλης. Η εκκλησία κτίστηκε με σχέδια του αρχιτέκτονα Ποτεσσάρου μεταξύ των ετών 1867-1880 και είναι σε σχήμα σταυροειδούς βασιλικής μετά τρούλου. Η εκκλησία χαρακτηρίζεται από το γοτθικό ρυθμό της με τα δύο χαρακτηριστικά καμπαναριά. Το τέμπλο με το εικονοστάσι είναι μαρμάρινο και τα παράθυρα σε σχήμα ρόδου βιτρό.   Η εκκλησία ανακαινίστηκε εκ βάθρων και εγκαινιάστηκε και πάλι στις 23 Μαρτίου 2003.
Ο επιβλητικός ναός θα ήταν εμφανέστατος από την πλατεία αν δεν κτιζόταν πολύ πρόσφατα ένα μεγάλο τζαμί με την χρηματοδότηση της τουρκικής προεδρίας. Σημειώνεται ότι η καμπάνα για την παράκληση στην Παναγία δεν ακούστηκε σε αντίθεση με το κάλεσμα σε μουσουλμανική προσευχή που αντιλαλούσε σε όλη την Κωνσταντινούπολη όλη την ημέρα. Τονίζω δε ότι ο στην Κομοτηνή και αλλού στην Δυτική Θράκη το Εζάν ακούγεται βροντερά και ξεκάθαρα.
Τζαμιά στην Πόλη υπάρχουν πάρα πολλά με πλούσια ιστορία και με αρχιτεκτονική και αρχαιολογική αξία, όπως το αξιοθαύμαστο της οθωμανικής αρχιτεκτονικής το διάσημο Μπλέ Τζαμί ή Τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ, με τα χιλιάδες κεραμικά Ιζνίκ που του δίνουν εσωτερικά αυτό το μπλέ φως απέναντι από τον οβελίσκο του Θεοδοσίου, στο χώρο που θεωρείται ότι ήταν ο ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης.
Επομένως η επαναλειτουργία ορθόδοξων θρησκευτικών κέντρων όπως η Μονή της Χώρας σε τέμενος, δεν γίνεται κατανοητή εκτός αν την τοποθετήσεις σε ένα γενικότερο σχέδιο του τουρκικού κράτους για «σμίκρυνση» της οικουμενικότητας του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης και για μία επιτυχημένη κατά την γνώμη μου Υψηλή στρατηγική του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών και μέσα σε αυτή θα μπορούσαμε να εντάξουμε το διπλωματικό αφήγημα ότι ο αληθινά πιστός και δυνατός οικονομικά και στρατιωτικά να υπερασπιστεί τη μουσουλμανική θρησκευτική πίστη  είναι το Τουρκικό κράτος.
Στην Συνθήκη της Λωζάννης και συγκεκριμένα στα άρθρα 37-45 καθορίζεται το νομικό πλαίσιο για την προστασία των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων και του ελληνικού ορθόδοξου θρησκεύματος όπως ξεκάθαρα αναφέρεται στην συνθήκη, ωστόσο δεν γίνεται διακριτή αναφορά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Η διαχρονικότητα της παρουσίας του ως θεσμός που αναγνωρίζεται σε πάρα πολλές προγενέστερες συνθήκες και συμφωνίες αλλά η υπόσταση και τα προνόμια του Πρωτοθρόνου Πατριαχρείου αναγνωρίζονται σήμερα ως υποκείμενο  ζήτημα που προστατεύεται από το Διεθνές δίκαιο αλλά και από το άρθρο 42 όπως αναφέρει ο Τούρκος Νομομαθής M. Fuat σε σχετική πραγματεία του για τις Μειονότητες στην Τουρκία. Βέβαια η προστασία και ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων των ελληνορθόδοξων μειονοτήτων είναι συνυφασμένη με την παρουσία και δράση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην μεταοθωμανική Τουρκία.
Από το βράδυ της έκτης Σεπτεμβρίου του 1953 μέχρι την επόμενη μέρα, οι κατοικίες και τα καταστήματα των Ελλήνων της Πόλης η περιοχή του Πέρα σχεδόν ολοκληρωτικά καταστράφηκαν και εκλάπησαν περιουσίες. Από εκείνες τις ημέρες υπάρχουν ακόμα κτήρια σε άθλια κατάσταση που θυμίζουν την συντελούμενη εθνοκάθαρση. Σήμερα ο δρόμος του Πέρα μέχρι τον Πύργο του Γαλατά είναι και πάλι πολυσύχναστος γεμάτο καταστήματα και σοκάκια που σου επιφυλάσσουν εκπλήξεις για την νυχτερινή και όχι μόνο βόλτα σου. Τα παγωτά και το φυστίκι στα σιροπιαστά σου δίνουν με νοστιμιά τον παλμό της Πόλης.  

Θεολογική Σχολή Χάλκης
Προτομή Κεμάλ Ατατούρκ.
Η φωτό δόθηκε από τον
κ. Τσιπούρα

Παράλληλα η τριγύρω περιοχή «φιλοξενεί’ κακοποιά στοιχεία και εκδιδόμενους και εκδιδόμενες σε κοινή θέα, ενώ δεν μπορεί κανείς να μη παρατηρήσει ότι σε  μεγάλο μέρος του λαού που περπατάει στον Πέρα, κυριαρχεί μαντήλα με τις γυναίκες να καλύπτουν όλο το πρόσωπο τους, ένα πλήθος ανθρώπων με έντονα θρησκόληπτη αντίληψη, κάνουν τον τουρισμό τους στην Πόλη, την θεωρούν δηλαδή σημαίνων θρησκευτικό προορισμό και θεωρούν το τουρκικό κράτος σημαίνων υποστηρικτή του ισλαμικού κόσμου.
Ο πρώτος διωγμός έγινε και ήταν τρομοκρατικός και οικονομικά καταστροφικός, ο δεύτερος ήρθε αργότερα το 1964, αποδυναμώνοντας ακόμα περισσότερο το Πατριαρχείο μας από το βασικό του στυλοβάτη τον ποίμνιο του. Αργότερα ξεκίνησε η ιστορία με το κλείσιμο της Θεολογικής σχολής της Χάλκης, και το ζήτημα της διαδοχής στο Πατριαρχικό Θρόνο.
Ενα πραγματικά θεόπνευστο κτήριο που δεσπόζει σε ένα ψηλό λόφο στην Χάλκη στα όμορφα Πριγκηπόνησια. Εκεί στα νησιά αυτά και την Πόλη ακόμα υπάρχουν πολλές περιουσίες Ελλήνων που η οικονομική διαχείριση τους θα μπορούσαν να δώσουν νέα πνοή στο ελληνικό πληθυσμό της Πόλης, γεγονός που θωρακίζει και προστατεύει το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Τι να πει κανείς για το Κόκκινο Κάστρο, για την Μεγάλη του Γένους Σχολή που δεσπόζει περήφανο πάνω από το Κεράτιο κόλπο. Όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα της σχολής «…Το κτήριο της Μεγάλης του Γένους Σχολής κτίστηκε μεταξύ 1880 και 1882 το οποίο σχεδίασε ο απόφοιτος Κωνσταντίνος Δημάδης, δίνοντας στην κάτοψη το σχήμα του αετού με ανοιγμένα φτερά και έστεψε το κτήριο με ένα λαμπρό τρούλο.  Αρχιτεκτονικά μοναδικό, το κτήριο αποτελεί εξαίρετο δείγμα εκλεκτικισμού με βικτωριανά, βυζαντινά και αρχαιοελληνικά στοιχεία, ενώ είναι ορατό και από πολλά σημεία της Πόλης.»
Τα τελευταία συμβάντα με την επίθεση στο ελληνορθόδοξο νεκροταφείο, η επαναλειτουργία μνημείων προστατευόμενα από την UNESCO στο όνομα της ισλαμικής πίστης, ο διαχρονικός αναθεωρητισμός της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δεν πρέπει να μένει αναπάντητη.
Προσωπικό μου πιστεύω είναι ότι κάθε  ελληνορθόδοξος χριστιανός πρέπει να επισκέπτεται στην διάρκεια της ζωής του δύο μέρη, τα Ιεροσόλυμα και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Κάθε ένας από εμάς πρέπει να στηρίξουμε την τεράστια ιστορική αξία και μέρος της πολιτιστικής ταυτότητας της Πόλης, το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
«Επί ασπαλάθων» λοιπόν «απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους»…( Σεφέρης 1971) παλεύουμε για την στήριξη της ελληνορθόδοξης μειονότητας της Πόλης αφού είναι στήριξη του Πατριαρχείου και απομακρύνουμε τον αναθεωρητισμό, προστατεύουμε το Πατριαρχείο διότι η οικουμενικότητα του είναι ιστορική και αδιαπραγμάτευτη ανθρώπινη αναγκαιότητα.


* Ο Κυριάκος Τσιπούρας είναι Ταμίας της Χιακής Αδελφότητας Αττικοβοιωτίας «Ο Κοραής»