Αρχαίο ναυάγιο 3.300 ετών ανακαλύφθηκε στην ανατολική Μεσόγειο. Τι μετέφερε, τι αποκαλύπτει για τα ταξίδια της εποχής

Αμφορείς από το φορτίο
του πλοίου. Φωτό: Αρχή Αρχαιοτήτων
του Ισραήλ (Israel Antiquities Authority)

Ένα πολύ σημαντικό αρχαίο ναυάγιο ηλικίας 3.300 ετών με το φορτίο του ανακαλύφθηκε, ανέπαφο, 90 χιλιόμετρα (48,5 ναυτικά μίλια) ανοιχτά από τις βόρειες ακτές του Ισραήλ, σε βάθος περίπου 1.800 μέτρων, στον βυθό της ανατολικής Μεσογείου.
Το σπουδαίο εύρημα εντοπίστηκε έγινε στην διάρκεια περιβαλλοντικής έρευνας, με ρομπότ, στον βυθό της θάλασσας από ομάδα της εταιρείας παραγωγής φυσικού αερίου Energean με έδρα το Λονδίνο.
«Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης δραστηριότητάς μας για την ανακάλυψη και εξαγωγή φυσικού αερίου από τη βαθιά θάλασσα, διεξάγουμε έρευνες που ελέγχουν διαφορετικές παραμέτρους, χρησιμοποιώντας ένα προηγμένο υποβρύχιο ρομπότ», δήλωσε ο Δρ. Karnit Bahartan, επικεφαλής του περιβαλλοντικού προσωπικού της Energean. Και πρόσθεσε:
«Πριν από περίπου ένα χρόνο, κατά τη διάρκεια μιας έρευνας, είδαμε ένα ασυνήθιστο θέαμα καθώς φαινόταν να υπάρχει ένας μεγάλος σωρός από… κανάτες στοιβαγμένες στον πυθμένα της θάλασσας. Ήμασταν σε συνεχή επαφή με την Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ και όταν τους στείλαμε τις εικόνες αποδείχθηκε ότι ήταν μια συγκλονιστική ανακάλυψη, πολύ πέρα από αυτό που μπορούσαμε να φανταστούμε».
Όπως έγινε γνωστό το πλοίο με το φορτίο του, εκατοντάδες αμφορείς, χρονολογείται πριν από τον 14ο- 13ο αιώνα π. Χ., δηλαδή πριν από 3.300- 3.400 χρόνια.
Η σημασία του έγκειται στο ότι είναι το πρώτο αρχαίο ναυάγιο, που βρέθηκε σε

τόσο μεγάλη απόσταση από την ακτή, γεγονός, το οποίο θεωρείται ως μια πρώτη απόδειξε για την ικανότητα των ναυτικών εκείνης της εποχής να ταξιδεύουν χωρίς οπτική επαφή με την ακτή!
«Το πλοίο φαίνεται να έχει βυθιστεί είτε λόγω καταιγίδας είτε λόγω απόπειρας πειρατείας - ένα πολύ γνωστό γεγονός στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού», δήλωσε ο Jacob Sharvit, Επικεφαλής της Θαλάσσιας Μονάδας της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ. Και εξηγεί:
«Αυτό είναι τόσο το πρώτο όσο και το παλαιότερο πλοίο που βρέθηκε στα βαθιά νερά της Ανατολικής Μεσογείου, ενενήντα χιλιόμετρα από την πλησιέστερη ακτή. Αυτή είναι μια παγκόσμιας κλάσης ανακάλυψη που αλλάζει την ιστορία καθώς μας αποκαλύπτει όσο ποτέ άλλοτε τις δεξιότητες ναυσιπλοΐας των αρχαίων ναυτικών – ικανούς να διασχίσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα χωρίς οπτική επαφή σε καμία ακτή. Από αυτό το γεωγραφικό σημείο, μόνο ο ορίζοντας είναι ορατός τριγύρω. Για να πλοηγηθούν πιθανώς χρησιμοποίησαν τα ουράνια σώματα, παίρνοντας θεάσεις και γωνίες του ήλιου και των θέσεων των αστεριών».

Η ανέλκυση του ρομπότ. Φωτο Emil Aladjem, Israel Antiquities Authority

• Τι δείχνει η έρευνα του ρομπότ:
«Η έρευνα του ρομπότ και η χαρτογράφηση της τοποθεσίας ξεκαθάρισαν ότι πρόκειται για ένα βυθισμένο πλοίο, μήκους 12-14 μέτρων που μετέφερε εκατοντάδες αμφορείς, από τους οποίους μόνο μερικοί είναι ορατοί πάνω από τον πυθμένα. Ο λασπωμένος πυθμένας κρύβει ένα δεύτερο στρώμα αγγείων και φαίνεται ότι ξύλινα δοκάρια του πλοίου είναι επίσης θαμμένα μέσα στη λάσπη», λέει ο Sharvit.
• Τι μετέφερε το πλοίο και τι «λέει» το φορτίο του
 «Ο τύπος του σκάφους, που προσδιορίστηκε από το φορτίο, φαίνεται να σχεδιάστηκε ως το πιο αποτελεσματικό μέσο μεταφοράς σχετικά φθηνών και μαζικής παραγωγής προϊόντων όπως λάδι, κρασί και άλλα γεωργικά προϊόντα όπως φρούτα. Η εύρεση τόσο μεγάλης ποσότητας αμφορέων σε ένα μόνο πλοίο αποτελεί μαρτυρία σημαντικών εμπορικών δεσμών μεταξύ της χώρας προέλευσής τους και των αρχαίων εδαφών της Εγγύς Ανατολής στις ακτές της Μεσογείου», λέει ο Sharvit.

Εικόνα από το βυθό. Φωτό: Energean

• Τα νέα δεδομένα για τη ναυσιπλοΐα στην αρχαιότητα
 «Αυτό είναι ένα πραγματικά συγκλονιστικό εύρημα. Μόνο δύο άλλα ναυάγια με φορτίο είναι γνωστά από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στη Μεσόγειο Θάλασσα, το σκάφος στο ακρωτήριο Gelidonya και το σκάφος Uluburun. Και τα δύο βρέθηκαν στα ανοιχτά των τουρκικών ακτών. Ωστόσο, και τα δύο αυτά ναυάγια βρέθηκαν σχετικά κοντά στην ακτή και ήταν προσβάσιμα με κανονικό καταδυτικό εξοπλισμό.
Με βάση αυτά τα δύο ευρήματα, η ακαδημαϊκή υπόθεση μέχρι τώρα ήταν ότι το εμπόριο εκείνη την εποχή εκτελούνταν με ασφάλεια πλέοντας από λιμάνι σε λιμάνι, έχοντας πάντα την ακτογραμμή σε οπτική επαφή. Η ανακάλυψη αυτού του σκάφους αλλάζει τώρα ολόκληρη την κατανόησή μας για τις ικανότητες των αρχαίων ναυτικών: Είναι το πρώτο που βρέθηκε σε τόσο μεγάλη απόσταση χωρίς οπτική επαφή με καμία ξηρά. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες εδώ για έρευνα: Το πλοίο διατηρείται σε τόσο μεγάλο βάθος που ο χρόνος έχει παγώσει από τη στιγμή της καταστροφής – το σώμα και το περιβάλλον του δεν έχουν διαταραχθεί από ανθρώπινο χέρι (δύτες, ψαράδες κ.λπ.). ούτε επηρεάζεται από κύματα και ρεύματα που προσκρούουν σε ναυάγια σε πιο ρηχά νερά», καταλήγει ο Jacob Sharvit, Επικεφαλής της Θαλάσσιας Μονάδας της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ.

Πηγή: Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ (Israel Antiquities Authority), sci.news