Η ιστορία του παλαιού εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ στην οδό Πειραιώς που θα γίνει Κέντρο Καινοτομίας

Υπάρχει κίνδυνος καταστροφής κτηρίων στο συγκρότημα του εργοστασίου της πρώην ΧΡΩ.ΠΕΙ;
Το ερώτημα, αυτό, τίθεται μετά από πρόσφατες δηλώσεις του επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Πειραιάς για Όλους» Νίκου Μπελαβίλα, σύμφωνα με τις οποίες «μέσα από την ΣΜΠΕ (σ.σ. Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) αποκαλύφθηκε ότι τα κτίσματα πάνε για ολοσχερή κατεδάφιση με την κυβέρνηση να θέτει απλά τους όρους αυτής της βιαιοπραγίας».
Να υπενθυμίσουμε ότι σε αυτό το παλαιό βιομηχανικό συγκρότημα προωθεί η δημιουργία ενός Κέντρου Καινοτομίας, με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, το οποίο προβλέπεται ότι θα διαχειριστεί για 30 χρόνια ο ανάδοχος, με δυνατότητα επέκτασης για άλλα 15 χρόνια εισπράττοντας ενοίκια από τις επιχειρήσεις κ.λπ (για να διαβάσετε την σχετική ανάρτηση του pireas2day.blogspot.gr πατήστε εδώ).
Προηγήθηκε, με νομοθετική ρύθμιση, η παραχώρηση του χώρου από τον ΕΟΦ για 49 χρόνια στη διαχείριση του Υπουργείου Ανάπτυξης.
Η χρονολογία έναρξης λειτουργίας του Κέντρου, που κατά την κυβέρνηση μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία 2.500 θέσεων εργασίας, υπολογίζεται από το 2026 και μετά!....
Για την ιστορία να πούμε ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ανακηρύξει το κτήριο διατηρητέο καθώς, όπως αναφέρεται σε σχετική αιτιολόγηση:
«Πρόκειται για σύνολο βιομηχανικών κτιρίων της πρώτης βιομηχανικής περιόδου (ιδρύθηκε το 1883). Ανήκουν στον τύπο του "παραδοσιακού κτιρίου" με μεγάλο κτιριακό όγκο, εμφανή ή επιχρισμένη λιθοδομή, χρήση κανάβου για την οργάνωσή του και ξύλινη δίρριχτη στέγη ή επίπεδο δώμα. Επιβάλλεται με την έκτασή του στην περιοχή. Σημεία αναφοράς αποτελούν οι καμινάδες του συγκροτήματος που ξεπροβάλουν λόγω του ύψους τους. Αποτελεί το σημαντικότερο εργοστάσιο της κατηγορίας των βαριών "ρυπογόνων" βιομηχανιών (ίδρυση το 1899 ως Χρωματουργία Πειραιώς)».
Ωστόσο, σύμφωνα με ανακοίνωση της παράταξης «Πειραιάς για Όλους» «το Υπουργείο Περιβάλλοντος ακύρωσε την προστασία των διατηρητέων κτιρίων και το Υπουργείο Πολιτισμού αρνήθηκε με χθεσινή απόφαση (23.06.2022) να τα χαρακτηρίσει για να σωθούν».

Η ιστορία της ΧΡΩ.ΠΕΙ

 Η χρονολογία… γέννησης του ιστορικού εργοστασίου, όπως διαβάζουμε στο kalavrytanews.com βρίσκεται στο 1883. Τότε, ο Λειβατζινός Σπήλιος Οικονομίδης, που είχε σπουδάσει χημεία στο Γκρατς της Αυστρίας και ειδικεύθηκε στη Γερμανία, στην άγνωστη μέχρι τότε επιστήμη της χημείας χρωμάτων, δημιούργησε στον Πειραιά, μια μικρή Ομόρρυθμο Εταιρεία με την επωνυμία «Σπήλιος Α. Οικονομίδης και Σία».
Η εταιρεία του Οικονομίδη, που υπήρξε και συνεργάτης του Γερμανού εφευρέτη της ασπιρίνης, του Α. Μπάγιερ, αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα μετά την ανακάλυψη του παραγώγου του άνθρακα, την ανιλίνη, που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή συνθετικών χρωστικών υλών, που υποκατέστησαν τα φυσικά χρώματα, κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία.
Έτσι, το 1899 μεταφέρεται σε πολύ μεγαλύτερες εγκαταστάσεις στο Νέο Φάληρο, με τη νέα της μορφή ως βιομηχανία χρωμάτων και την επωνυμία «ΧΡΩΜΑΤΟΥΡΓΕΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ», γνωστότερη σαν ΧΡΩΠΕΙ.
Δυστυχώς όμως, ο Σπήλιος έφυγε πολύ νέος από τη ζωή, μόλις 40 χρόνων, αφήνοντας μεγάλες φιλοδοξίες του απραγματοποίητες. Από νεότερους μελετητές χαρακτηρίστηκε σαν «πατριάρχης της Ελληνικής Χημικής Βιομηχανίας».
Το έργο του συνέχισε ο αδελφός του και στενότερος συνεργάτης του, ο Λεόντιος (Λόντος), με σπουδές στην Ελβετία και στη Γερμανία αλλά στην εταιρεία συμμετείχαν και τα άλλα τρία αδέλφια του, Κλεομένης, Χαρίλαος και Γεώργιος.
Στη επιχείρηση απασχολήθηκαν ακόμα και οι εξ αγχιστείας συγγενείς Σωτήριος Σοφιανόπουλος και Αχιλλέας Καραμεσίνης.
Πραγματικά, ο Λεόντιος αποδείχθηκε άξιος συνεχιστής του έργου του αδελφού του και συνεργαζόμενος με άλλες σημαντικές βιομηχανίες και κάνοντας μεγάλα ανοίγματα στην παραγωγή νέων προϊόντων (τσιμέντου, οξέων, λιπασμάτων, οινοπνευματοποιίας, βάμβακος, πάγου), κατόρθωσε να μεγαλουργήσει και να επεκτείνει τη ΧΡΩΠΕΙ σε ανώνυμη εταιρία, κατακτώντας ηγετική θέση σε ολόκληρο τον κλάδο της ελληνικής χρωματουργίας.
Παράλληλα δε, το μεγάλο άνοιγμα της εταιρίας στη φαρμακοβιομηχανία, άνοιξε με τη σειρά του νέους ορίζοντες και τα προϊόντα της ΧΡΩΠΕΙ αριθμούνταν σε εκατοντάδες.
Ο τρίτος αδελφός και μεταγενέστερος πρόεδρος της ΧΡΩΠΕΙ Κλεομένης, ήταν απόφοιτος της Ριζαρίου σχολής, μαθητής του Αγίου Νεκταρίου. Παράλληλα διετέλεσε τιμής ένεκεν και επί σειρά ετών πρόεδρος του Χατζηκυριακείου Ορφανοτροφείου Πειραιά.
Μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο η ΧΡΩΠΕΙ και μέχρι το 1948 εκπροσωπούνταν ακόμη από τη νέα γενιά της οικογένειας Οικονομίδη. Ο ανιψιός των ιδρυτών της, ο Μέγας Οικονομίδης, διετέλεσε παράλληλα για πολλά χρόνια αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων, του γνωστού ΣΕΒ.
Το 1950 η εταιρία περνάει στην αποκλειστική διαχείριση του Σ. Σοφιανόπουλου. Τότε αναζητείται και επιχειρείται παραγωγή και νέων προϊόντων, όπως ζωοτροφών, ενώ συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία η παρασκευή φαρμάκων και χημικών προϊόντων, με γνωστότερο το αναλγητικό-παυσίπονο «αλγκόν» (με δραστική ουσία το ακετυλοσαλικυλικό οξύ), που είχε χαρακτηριστεί και σαν Ελληνική έκδοση της ασπιρίνης.
Στη δεκαετία του 1970 το άνοιγμα στην παραγωγή επιχρισμάτων δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία. Στις αρχές του 1980 η εταιρία εντάσσεται στις προβληματικές επιχειρήσεις και κλείνει οριστικά το 1989.

Τιμώνται στον Πειραιά οι ιδρυτές της βιομηχανίας;

Να σημειώσουμε μια αναφορά σε ανακοίνωση της παράταξης «Πειραιάς για Όλους» για το ενδιαφέρον, που θα έπρεπε να υπάρχει για την διάσωση της ιστορικής μνήμης από τους ίδιους τους βιομήχανους, τους εφοπλιστές κ.ο.κ.
Συγκεκριμένα, όπως διαβάζουμε, ο Νίκος Μπελαβίλας είχε «έντονη την απορία γιατί αυτό το κομμάτι της αστικής τάξης των βιομηχάνων και των εργοστασιαρχών του Πειραιά δεν επιθυμεί να αναδείξει την κληρονομιά του, την ιστορία των παππούδων και των πατεράδων του, όπως κάνουν οι γνωστές παλιές οικογένειες των οινοποιών και των εφοπλιστών».
Εδώ, λοιπόν, αναφέρεται στο ενδιαφέρον άρθρο του kalavrytanews.com μια πολύ χαρακτηριστική ιστορία για την έλλειψη γενικού σεβασμού στην ιστορική μνήμη.
Συγκεκριμένα, με αφορμή την μετονομασία από τον Δήμο Πειραιά, επί δημαρχίας Παναγ. Φασούλα, της οδού Οικονομίδη σε οδό Ανδρέα Μουράτη, παρατίθεται άρθρο της εφημερίδας «Καθημερινή» (φ.15.4.2007) στην οποία αναφέρονται τα εξής:
«Ενδεικτικό της έλλειψης σεβασμού στον ιστορικό χαρακτήρα του παλαιού εργοστασίου είναι η μετονομασία της οδού Οικονομίδη, η οποία διέρχεται της κεντρικής εισόδου, σε Ανδρέα Μουράτη. Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια ενέργεια που προσβάλλει κατάφωρα την ιστορική μνήμη και αγνοεί τη βιομηχανική μας παράδοση. Η ΧΡΩΠΕΙ φαίνεται ότι πλέον δεν συγκινεί κανέναν και, παρά τις προσπάθειες, συνεχίζεται η εγκατάλειψή της. Κι όμως, η ανάπλαση της ελεύθερης έκτασης σε συνδυασμό με την ανακαίνιση του βιομηχανικού συγκροτήματος και την απόδοσή του ως τόπο πολιτισμού και αναψυχής, θα αποτελούσε πραγματική ανάσα για την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά που στερείται τέτοιων χώρων», υπογραμμίζει ο κ. Nίκος Μέλιος οικονομολόγος - ιστορικός στο Ινστιτούτο Μελέτης Τοπικής Ιστορίας και Ιστορίας των Επιχειρήσεων».

@ (Σχόλιο): Δυστυχώς, για προφανείς λόγους, καμία παράταξη δεν έφερε, τότε, αντίρρηση στην μετονομασία της εν λόγω οδού. Αλλά, αυτά συμβαίνουν όταν οι ονοματοδοσίες των δρόμων δεν γίνονται με ιστορικά κριτήρια αλλά εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες.
Σχετικά, δε, με την απάντηση στο ερώτημα για το εάν τιμώνται στον Πειραιά οι ιδρυτές της βιομηχανίας μάλλον δεν χρειάζονται παραπάνω λόγια.....