Έρευνα: Τι γίνεται με τις προσφυγικές ροές. Γιατί αυξάνονται νότια της Κρήτης. Τι ανησυχεί τις αρχές. Αύξηση ροών και στο Αιγαίο

Φωτό αρχείου

Του Σταύρου Μαλαγκονιάρη

Τον περασμένο Αύγουστο μια καλά οπλισμένη δύναμη ασφαλείας έκανε μια μεγάλη επιχείρηση σε ένα αγρόκτημα στην περιοχή Al-Khuwair, νότια του Τομπρούκ, μετά από πληροφορίες ότι εκεί βρίσκονταν εγκλωβισμένοι κρατούμενοι μετανάστες.
Η σπείρα, που κρατούσε ομήρους τους μετανάστες μέχρι να τους δώσουν τα χρήματα για το αντίτιμο του ταξιδιού τους στην Ευρώπη, «απάντησε» στους ένοπλους αστυνομικούς και στρατιωτικούς με πυρά. Χρειάστηκε να γίνει πολύωρη μάχη μέχρι να καταφέρουν οι αρχές ασφαλείας να μπουν στο αγρόκτημα και να απελευθερώσουν 100 μετανάστες.
Η επιχείρηση αυτή ήρθε να καταδείξει την πολυπλοκότητα των εγκληματικών συμμοριών που βρίσκονται πίσω από την διακίνηση των μεταναστών και των προσφύγων προς την Ευρώπη και έχουν καταστήσει έδρα τους τη Λιβύη λόγω δύο στοιχείων:

1. Της πολιτικής αστάθειας και των διάτρητων συνόρων της από το 2014 μετά την πτώση του Καντάφι.
2. Της στρατηγικής της θέσης κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου.
Έτσι, η χώρα έγινε εδώ και πολύ καιρό σημαντικό σημείο διέλευσης μεταναστών/προσφύγων  που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη και πολλοί από αυτούς από διάφορες αφρικανικές και ασιατικές χώρες συγκεντρώνονται εκεί συχνά στο έλεος αυτών των διακινητών, υπομένοντας σοβαρές κακουχίες και εκμετάλλευση.
Αυτός ο θαλάσσιος «δρόμος» προς την Ευρώπη τον τελευταίο χρόνο άρχισε να περνάει από την Ελλάδα και να εμφανίζονται μεγάλες ροές μετανάστευσης σε περιοχές της νότιας Κρήτης, από την οποία απέχει περίπου 160 ν. μίλια, λιγότερο δηλαδή από την απόσταση Πειραιάς- Ηράκλειο (173 ν. μίλια)
Οι ελληνικές αρχές αιφνιδιάστηκαν από αυτή την αύξηση των ροών νότια της Κρήτης καθώς η προσοχή τους ήταν και παραμένει στραμμένη στην κύρια θαλάσσια πύλη εισόδου, που είναι στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στο Αιγαίο.

Χάρτης της διαδρομής από Τομπρούκ σε ν. Κρήτη

Ωστόσο, οι μεταναστευτικές ροές προς τη νότια Κρήτη συνεχίζονται αυξημένες. Μόνο σε διάστημα 18 ημερών από τις 19.9 μέχρι 6.10.2024, έχουν βρεθεί να επιχειρούν να περάσουν στη Κρήτη με διάφορα μικρά σκάφη 428 μετανάστες/ πρόσφυγες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Ο συνήθης τόπος αναχώρησής του είναι το Τομπρούκ της Λιβύης και το αντίτιμο κυμαίνεται από 1.500 δολάρια μέχρι και 3.000 ή και 4.000 δολάρια, ποσά πολύ μεγάλα για τους δυστυχής ξεσπιτωμένους, που πολλές φορές αναγκάζονται να δουλεύουν στην υπηρεσία των κυκλωμάτων διακίνησης μέχρι να τους εξοφλήσουν.
Οι εθνικότητές τους είναι από χώρες που μαστίζονται από εμφύλιες πολεμικές συρράξεις, όπως το Σουδάν και η Συρία αλλά και από μεγάλη φτώχεια όπως το Μπαγκλαντές και την Αίγυπτο. Η άλλη πολυπληθής εθνικότητα που καταφθάνει στην χώρα είναι οι Αφγανοί, οι οποίοι, κατά κανόνα, προσπαθούν να περάσουν από το Αιγαίο καθώς η Τουρκία είναι πιο κοντά στη χώρα τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Αφγανοί ήταν το 34% των προσφύγων που εισήλθαν από την θάλασσα στην χώρα μας και έπονται οι υπήκοοι Συρίας (27%) και Αιγύπτου (12%) ενώ το 4% ήταν Παλαιστίνιοι.
Μόνο την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου (23- 29.9) φαίνεται να προσήλθαν συντριπτικά περισσότεροι υπήκοοι Συρίας (το 51% των αφικνούμενων) προφανώς λόγω της κλιμακούμενης έντασης των πολεμικών συρράξεων στη Μέση Ανατολή.

Τα σημεία εισόδου στο Αιγαίο. Στοιχεία της
τελευταίας εβδομάδας του Σεπτεμβρίου.
Πηγή: Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

Συνολικά αυτή την εβδομάδα (23- 29.9) στα νησιά του Αιγαίου έφθασαν 1.753 άτομα σημαντικά αυξημένα από την προηγούμενη, που είχαν εισέλθει 1.412 αλλά λιγότεροι από την αντίστοιχη περυσινή εβδομάδα, οπότε είχαν εισέλθει 2.357 πρόσφυγες.
Γενικά, η αύξηση των ροών καταγράφεται από την αρχή του έτους, καθώς από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Ιούνιο του 2024 εισήλθαν από την θάλασσα στην χώρα 17.996 πρόσφυγες, περισσότεροι κατά 153% συγκριτικά με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
Ωστόσο, πλέον είναι ορατός ο κίνδυνος για αύξηση των προσφυγικών ροών μετά την κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων στη περιοχή του Λιβάνου.

Ανησυχία για αύξηση των προσφυγικών ροών

Σύμφωνα, ανακοίνωση, που έγινε την περασμένη Παρασκευή (4/10) στη Γενεύη από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες οι εντεινόμενες αεροπορικές επιδρομές (σ.σ. του Ισραήλ)  έχουν αναγκάσει ακόμη περισσότερους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στον Λίβανο σε αναζήτηση ασφάλειας.
«Μέχρι σήμερα, ο εκτοπισμός είναι κυρίως εσωτερικός – με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης να κάνουν λόγο για 1 εκατομμύριο ανθρώπους που έχουν διαφύγει σε άλλα μέρη μέσα στον Λίβανο. Περισσότεροι από 185.000 άνθρωποι – κυρίως Σύροι και Λιβανέζοι – έχουν καταφύγει στη Συρία, σύμφωνα με τη Συριακή Αραβική Ερυθρά Ημισέληνο. Οι ισραηλινές επιθέσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας, που έπληξαν τον δρόμο στην ουδέτερη ζώνη του βασικού συνοριακού περάσματος Masnaa, είχαν σαν αποτέλεσμα να σταματήσει η κυκλοφορία, κλείνοντας ουσιαστικά τη διαδρομή αυτή για τα οχήματα. Κάποιοι που ήταν αποφασισμένοι να διαφύγουν διέσχισαν το πέρασμα με τα πόδια», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Παρακάτω αποτυπώνεται η δραματική κατάσταση, που επικρατεί στο Λίβανο καθώς αναφέρεται:

Φωτό αρχείου

«Καθώς όλο και περισσότεροι εκτοπίζονται καθημερινά, τα 892 αυτοσχέδια καταφύγια που έχει δημιουργήσει η κυβέρνηση στον Λίβανο έχουν σχεδόν φτάσει σε πλήρη χωρητικότητα. Στους δρόμους της Βηρυτού, ακόμη και σε χαρακτηριστικά σημεία της πόλης όπως η Corniche, εκατοντάδες εγκλωβισμένοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά κοιμούνται στο ύπαιθρο. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες συνεργάζεται με ανθρωπιστικούς εταίρους και τις λιβανέζικες αρχές για να βρεθεί επειγόντως ασφαλής στέγαση για όσους δεν έχουν καταλύματα.
Το Jdaidet Yabous/ Masnaa στην Αγροτική Δαμασκό παραμένει το κύριο σημείο εισόδου. Όσοι φτάνουν είναι κυρίως Σύροι και Λιβανέζοι, αν και διέρχονται επίσης Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, Ιρακινοί (1.450) και άλλοι».
«Καθώς φεύγουν για να γλιτώσουν από τους βομβαρδισμούς, οι οικογένειες φτάνουν πολύ κουρασμένες ψυχικά, ενώ κάποιοι χρειάζονται επείγουσα ιατρική περίθαλψη. Η πλειονότητα όσων φτάνουν κατευθύνονται στις πόλεις και τα χωριά καταγωγής τους για να συναντήσουν συγγενείς. Ορισμένοι χρειάζονται στέγαση. Τα κέντρα φιλοξενίας στην Αγροτική Δαμασκό, την Ταρτούς, τη Λατάκεια, τη Χομς και τη Χάμα φιλοξενούν τώρα Σύρους και Λιβανέζους που έχουν διαφύγει.
Όμως ο πόνος όσων περνούν τα σύνορα δεν τελειώνει εκεί. Μετά από 13 χρόνια κρίσης, πολλοί επιστρέφουν σε κατεστραμμένα σπίτια, διαλυμένες υποδομές και παραλυμένες βασικές υπηρεσίες. Έχουν φτάσει χωρίς πόρους για τις βασικές τους ανάγκες. Στο εσωτερικό της Συρίας, εξακολουθούν να υπάρχουν περισσότεροι από 7,2 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι άνθρωποι και η χώρα διέρχεται μια βαθιά οικονομική κρίση».