Πιο συγκεκριμένα, δημιούργησαν ένα οπτικοακουστικό σποτ με στοιχεία animation, συνδυάζοντας αρχειακό υλικό και διάσπαρτη δημόσια ιστορική πληροφορία. Το σποτ μέσω πέντε μικρο-αφηγήσεων καταπιάνεται με τον κόσμο του μανιάτικου εθιμικού δικαίου και το πώς επηρέασε τη ζωή στο λιμάνι κατά την πρώτη φάση της συγκρότησής του.
Εκπρόσωποι των φοιτητών και των φοιτητριών παρουσίασαν στο δήμαρχο Πειραιά Γιάννη Μώραλη τη δουλειά που κλήθηκαν να φέρουν εις πέρας σε διάστημα μόλις 33 ημερών, συμμετέχοντας σε μια προσομοιωτική συνθήκη πραγματικής εργασίας, προκειμένου να παράξουν ένα low budget ψηφιακό πολιτιστικό προϊόν πολλαπλών χρήσεων.
Η παρουσίαση έγινε, τη Παρασκευή 29/7, στη διάρκεια συνάντησης του δημάρχου και του αντιδημάρχου Προγραμματισμού και Βιώσιμης Ανάπτυξης Δημήτρη Καρύδη με τον διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Ψηφιακός Πολιτισμός, Έξυπνες Πόλεις, ΙοΤ και Προηγμένες Ψηφιακές Τεχνολογίες του Πανεπιστημίου Πειραιά, Δημήτρη Βέργαδο και τη διδάσκουσα ιστορικό, υπεύθυνη του Historistai Net for Public and Applied History, Μαρία Σαμπατακάκη, με θέμα το υπό εξέλιξη πρόγραμμα «Maniatika Dark».
Στο πρόγραμμα αναδεικνύονται πτυχές της ιστορίας της συνοικίας των Μανιάτικων κατά τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τον μεσοπόλεμο. Αφηγείται τη ζωή των ανθρώπων της συνοικίας, πώς και γιατί ήρθαν, ποιες συνήθειες μετέφεραν, τις συνθήκες εργασίας τους, τη δύσκολη ζωή τους, το πως εξελίχθηκε ο οικισμός τους.
Σε παλαιότερα δημοσίευμα στην «Εφημερίδα των Συντακτών», στο ένθετο «Νησίδες» αναφέρονταν βασικά στοιχεία της ιστορίας των δύο λόφων του Πειραιά, που «έπιασαν» Κρητικοί και Μανιάτες αντίστοιχα.
Ας το δούμε:
«Δύο λόφοι βρίσκονται στον Πειραιά, ο ένας απέναντι από τον άλλον, και στις κακοτράχαλες πλαγιές τους, επέλεξαν να εγκατασταθούν Κρητικοί και Μανιάτες.
Πολλοί συγγραφείς, με προφανή ρομαντική διάθεση, αποδίδουν την επιλογή τους, στη μορφολογία των πατρίδων τους, στα βουνά της Κρήτης και της Μάνης.
Όμως, άλλοι, ίσως πιο ρεαλιστές, σημειώνουν ότι το κέντρο του τότε Πειραιά ήταν ήδη μοιρασμένο, αρχικά, ανάμεσα σε Χιώτες και Υδραίους, στους οποίους σταδιακά προστέθηκαν, μετά το 1850, και άλλοι εσωτερικοί μετανάστες από Κύθηρα ή πρόσφυγες από Σάμο και Ψαρά, οπότε δεν περίσσευαν εδάφη για τους νεοφερμένους από Κρήτη και Μάνη.
Όπως και να έχει Κρητικοί και Μανιάτες, που άρχισαν να καταφθάνουν στον Πειραιά, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, βρέθηκαν να χτίζουν τα φτωχικά, πλίνθινα, σπίτια τους, στη βορειοδυτική πλευρά του Προφήτη Ηλία και στο λόφο Βώκου, αντίστοιχα.
Όλα δείχνουν ότι το πρώτο μεγάλο «κύμα» Κρητών έφθασε στον Πειραιά μετά το άδοξο τέλος της επανάστασης του 1866.
Αυτοί άρχισαν να δημιουργούν το πρώτο οικισμό, στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία, στην αντίθετη πλευρά από την Καστέλα, για ν’ ακολουθήσουν νέα μεγάλα «κύματα» μετά από τις επαναστάσεις του 1889 και του 1897.
Η περιοχή αυτή, που αργότερα ονομάστηκε «Κρητικά», ονομαζόταν αρχικά «Αράπικα», πιθανόν λόγω της διαμονής μελαμψών Τούρκων ή Αιγύπτιων στρατιωτών, πριν από την απελευθέρωση, και είχε μόνο κατσάβραχα και μερικά νταμάρια.
Ένας δεύτερος συνοικισμός δημιουργήθηκε από τον Κρητικό ηγούμενο Μισαήλ, του οποίου το επώνυμο λέγεται ότι ήταν Καβαλίνης. Ο ηγούμενος αυτός εκτελούσε χρέη εφημέριου στον επί της κορυφής βρισκόμενο μικρό ναό του Προφήτη Ηλία. Αυτός ο συνοικισμός βρισκόταν στην πλαγιά του λόφου, στο ύψος της σημερινής οδού Θεάτρου.
Πιο κάτω δημιουργήθηκε ένα ακόμα συνοικισμός, που λεγόταν «Τσουχλάρη» και λίγο πιο μακριά βρισκόταν το «Πηγάδι του Στρατιώτη», που ονομαζόταν έτσι κατ’ άλλους διότι εκεί υπήρχαν στρατώνες και κατ’ άλλους διότι είχε πνιγεί ένας στρατιώτης.
Αυτοί οι συνοικισμοί δημιουργήθηκαν, σταδιακά, μετά το 1878, αποκλειστικά από Κρητικούς και μέχρι το 1890 αριθμούσαν 300- 400 σπίτια.
Καθώς, δε, οι Κρητικοί έφταναν συνήθως μετά από επαναστάσεις οι περισσότεροι έρχονταν οπλισμένοι και φορούσαν την πολεμική εξάρτησή τους.
Βέβαια, μαζί τους έφερναν και τα έθιμά τους. Ένα απ’ αυτά ήταν και το πασχαλινό κάψιμο του Ιούδα. Όμως, το 1889 οι αρχές αποφάσισαν να το απαγορεύσουν. Ένας αστυνόμος ονόματι Μίτσας πήγε, τότε, στην περιοχή με ένα απόσπασμα για να επιβάλλει το νόμο.
Οι Κρήτες ήταν ανένδοτοι. Οπλίστηκαν «μέχρι οδόντων», πήραν θέσεις μάχης και αφού απέκλεισαν το απόσπασμα των αστυνομικών, τους αφόπλισαν και τους…. συνέλαβαν. Χρειάστηκε, δε, να πάει εκεί ολόκληρο τάγμα του στρατού για ν’ απελευθερώσει τους αστυνομικούς!...
Μετά το 1875, έφθαναν στον Πειραιά και οι πρώτοι Μανιάτες, που εγκατέλειψαν την άγονη γη της πατρίδας τους αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στο αναπτυσσόμενο τότε λιμάνι.
Εκείνα τα χρόνια στη βορειοδυτική πλαγιά του λόφου Βώκου έβοσκαν μερικά κοπάδια πρόβατα και υπήρχαν μόνο στάνες και κάποια καλύβια των βοσκών.
Στους πρόποδες του λόφου, στην περιοχή δεξιά του σημερινού σταθμού του Προαστιακού, υπήρχε το λεγόμενο «χωριό του Μελετόπουλου». Ήταν μια έκταση με κτήματα και οικόπεδα ενός από τους πρώτους οικιστές του Πειραιά, του Νικόλαου Δημ. Μελετόπουλου (1814- 1878), από το Άργος.
Οι φτωχοί Μανιάτες δεν μπορούσαν, βέβαια, ν’ αγοράσουν οικόπεδα από τον Μελετόπουλο. Γι’ αυτό, τα πρώτα σπίτια χτίστηκαν στη πλαγιά. Με το πέρασμα των χρόνων, όμως, καθώς αυξάνονταν τα σπίτια των Μανιατών και χάθηκαν τα όρια με την παλιά ιδιοκτησία Μελετόπουλου, ο συνοικισμός ονομάστηκε «Μανιάτικα Χωριό του Μελετόπουλου».
Η διακύμανση του πληθυσμού δεν είναι γνωστή. Όμως, το 1889 ένα αιματηρό επεισόδιο μεταξύ Μανιατών έδωσε αφορμή να φτιαχτεί ένας σύλλογος με την επωνυμία «Αλληλεγγύη». Σκοπός του ήταν η αλληλεγγύη μεταξύ των μελών του, αλλά ταυτόχρονα επιλαμβανόταν και για κάθε διαφορά που ανέκυπτε μεταξύ τους.
Προφανώς λοιπόν ο πληθυσμός θα είχε, ήδη, αυξηθεί αν και δεν σώζονται στοιχεία για αυτό.
Πάντως, φαίνεται ότι από το 1897 και μετά υπήρξε αυξημένη μετανάστευση Μανιατών προς τον Πειραιά, με ένα μεγάλο «κύμα» να φτάνει το 1915 και όπως διαβάζουμε σε εφημερίδα του μεσοπολέμου «από το έτος αυτό η συνοικία μετεμορφώθη εις πραγματική πόλη. Εδημιουργήθησαν κέντρα, δρόμοι, εκτίστηκαν μεγάλες οικοδομές και λειτουργούν ήδη πλείστα κέντρα αναψυχής».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου