Πόσο οξύ έχει γίνει το πρόβλημα της ρύπανσης με πλαστικά. Παγκόσμια διάσκεψη για να βρεθεί λύση!

Ρύπανση από πλαστικά σε
παραλία της Αιγύπτου. Η φωτό
από τη Βικιπαίδεια

Η προστασία των θαλασσών από την ρύπανση με πλαστικά θα αποτελέσει αντικείμενο παγκόσμιας σύσκεψης, που θα συγκληθεί στο τέλος του μηνός, στην πρωτεύουσα της Κένυας (Ναϊρόμπι). Ωστόσο, η εξεύρεση λύσης μοιάζει περισσότερο με παιγνίδι στρατηγικής.
Η Περιβαλλοντική Συνέλευση του ΟΗΕ, η οποία έχει προγραμματιστεί, για τις 28 Φεβρουαρίου έως τις 2 Μαρτίου, στο Ναϊρόμπι, θα μπορούσε να δώσει εντολή σε μια διακυβερνητική επιτροπή διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συμφωνίας που θα υποχρεώνει όλες τις χώρες να εξαλείψουν τη διαρροή πλαστικού - ειδικά στον ωκεανό - μέσω εθνικών στόχων και σχεδίων για μείωση, ανακύκλωση και διαχείριση.
Το μέγεθος του προβλήματος είναι ήδη ιδιαίτερα οξυμένο καθώς:

•    Υπάρχει μια εξωπραγματική ποσότητα πλαστικού στον ωκεανό – έως και 51 τρισεκατομμύρια θραύσματα μόνο στα επιφανειακά ύδατα.
Η θαλάσσια ρύπανση από πλαστικό βλάπτει τα ζώα, τα οποία καταπίνουν ή μπλέκονται σε αυτό, ενώ ο κίνδυνος για τους ανθρώπους που τρώνε θαλασσινά μολυσμένα με αυτό είναι ακόμη άγνωστος.
•    Μεγάλο μέρος του πλαστικού που εισέρχεται στη θάλασσα προέρχεται από ποτάμια: μια έκθεση του 2017 διαπίστωσε ότι έως και το 95% προερχόταν από μόλις 10 συστήματα ποταμών, με οκτώ από αυτά στην Ασία.
Πολλά από αυτά προέρχονται από ανεπτυγμένα έθνη, τα οποία το έχουν εξάγει σε αναπτυσσόμενες χώρες για ανακύκλωση ή απόρριψη. Το 2018, η Κίνα απαγόρευσε τα «ξένα σκουπίδια» μετά από χρόνια εισαγωγής σχεδόν των μισών πλαστικών απορριμμάτων στον κόσμο.
•    Δυστυχώς, η πλαστική ρύπανση δεν περιορίζεται στο νερό. Πλαστικά έχουν εντοπιστεί σε κάθε γωνιά της Γης, από την Αρκτική μέχρι την κορυφή του Έβερεστ.
Όμως, η εξεύρεση μιας λύσης φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη παρότι 154 κράτη εμφανίζονται να υποστηρίζουν ήδη τις συνομιλίες για μια νέα παγκόσμια συμφωνία.
Οι δυσκολίες πηγάζουν από τα εξής δεδομένα:
Μέχρι τώρα το θέμα των πλαστικών αντιμετωπίζεται από τις εξής παγκόσμιες συνθήκες: α) τη Σύμβαση της Βασιλείας που ρυθμίζει το εμπόριο απορριμμάτων, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών, β) τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, που  είναι υπεύθυνος για τα θαλάσσια πλαστικά απορρίμματα από πλοία και γ) τη Σύμβαση της Στοκχόλμης, που προστατεύει τους ανθρώπους από βλάβες από πλαστικά προϊόντα.
Ωστόσο, τίποτα από τα παραπάνω δεν αντιπροσωπεύει ένα ολιστικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε αντίθεση με την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας, δεν υπάρχει επί του παρόντος διεθνές πλαίσιο για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης, παρά την αυξανόμενη αναγνώριση ότι και αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει «απειλή για τα πλανητικά σύνορα».
Τα Ηνωμένα Έθνη έθεσαν την ιδέα μιας παγκόσμιας απάντησης στην πλαστική ρύπανση στην τρίτη Περιβαλλοντική Συνέλευση το 2017. Ίδρυσε μια ad hoc ανοιχτή ομάδα εμπειρογνωμόνων για τα θαλάσσια απορρίμματα και τα μικροπλαστικά για να εξετάσει πώς θα ήταν μια παγκόσμια συμφωνία.
Προκειμένου, όμως,  να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για μια παγκόσμια συνθήκη, πρέπει πρώτα να εγκριθεί στην Περιβαλλοντική Συνέλευση αυτού του μήνα,  ένα ψήφισμα που καθορίζει το πεδίο εφαρμογής και την εντολή για αυτές.
Ήδη έχουν κατατεθεί τρία τέτοια ψηφίσματα. Δύο ζητούν ένα νομικά δεσμευτικό πλαίσιο για τα πλαστικά, το οποίο θα ήταν το πρώτο του είδους του. Όμως οι διαφορές μεταξύ των δύο είναι σημαντικές.
1)    Το ψήφισμα που κατατέθηκε από τη Ρουάντα και το Περού και το οποίο συνυποστηρίζουν περίπου 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Νορβηγίας, της Χιλής, του Πακιστάν και της ΕΕ, θεωρείται το πιο φιλόδοξο. Προτείνει μια «ανοικτή εντολή» για μια διαπραγματευτική επιτροπή, που σημαίνει ότι οι διαπραγματευτές θα μπορούσαν να εργαστούν σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με την πλαστική ρύπανση καθώς προχωρούν οι συζητήσεις. Προτείνει μια προσέγγιση «πλήρους κύκλου ζωής» για τα πλαστικά, αντιμετωπίζοντας την παραγωγή πλαστικών καθώς και τη διαχείριση των απορριμμάτων. Και έχει διατυπωθεί για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης σε οποιοδήποτε περιβάλλον, όχι μόνο στον ωκεανό.
2)    Ένα δεύτερο ψήφισμα από την Ιαπωνία, το οποίο υποστηρίζεται από την Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, την Καμπότζη, το Παλάου και τη Σρι Λάνκα, είναι πιο περιορισμένο σε εύρος. Το ψήφισμα αντιμετωπίζει συγκεκριμένα τη «θαλάσσια πλαστική ρύπανση», επικεντρώνεται στη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων (και όχι στην παραγωγή) και προτείνει μια κλειστή εντολή, που σημαίνει ότι οι διαπραγματευτές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν αυτήν την πτυχή της πλαστικής ρύπανσης μόνο όταν εργάζονται για μια συμφωνία.
Εν τω μεταξύ, η Ινδία μπήκε σε συζητήσεις την 11η ώρα με ένα εναλλακτικό ψήφισμα για τα πλαστικά μιας χρήσης, που δημοσιεύτηκε στις 31 Ιανουαρίου. Σε αντίθεση με τις άλλες προτάσεις, το έγγραφο της Ινδίας επικεντρώνεται σε ένα εθελοντικό πλαίσιο και όχι σε μια εντολή για τη δημιουργία μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συμφωνίας.
Αρκετά κράτη μέλη του ΟΗΕ ζήτησαν να συγχωνευθούν οι δύο αρχικές προτάσεις πριν από την κύρια συνεδρίαση.
«Η Ιαπωνία έχει ήδη ξεκινήσει διάλογο με τη Νορβηγία», δήλωσε ο Shahriar Hossain, γενικός γραμματέας του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού Περιβάλλοντος και Κοινωνικής Ανάπτυξης που εδρεύει στο Μπαγκλαντές. «Πιστεύω ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται να πάει για ψηφοφορία, οπότε θα καταλήξουν σε κάποιο συμβιβαστικό σχέδιο».
Σε μια δήλωση με την G77 στις 3 Φεβρουαρίου, η Κίνα δήλωσε την υποστήριξή της για την έναρξη διαπραγματεύσεων για την πλαστική ρύπανση, ζητώντας «φιλόδοξους στόχους και εξίσου φιλόδοξα μέσα εφαρμογής», δεσμευόμενη να «εμπλακεί ενεργά και εποικοδομητικά στη διαπραγμάτευση των διαφόρων ψηφισμάτων που κατατέθηκαν».
Η συνέχεια αναμένεται στο Ναϊρόμπι…..

•   Με πληροφορίες από το site "The Maritime Executive"