Τις τελευταίες δεκαετίες οι επιδημίες που καταγράφονται είναι πολλές. Απ’ την εποχή εμφάνισης του AIDS (μέσα ’80), την εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών (1996), τη γρίπη των πτηνών (1997, 2005), το σύνδρομο SARS (2003), τη γρίπη των χοίρων (2009), τον “ZIKA” (2016) και πλέον τον covid 19. Ασφαλώς στους ιστορικούς χρόνους καταγράφονται πολλές και μεγάλες επιδημίες.
Όλες οι επιδημίες την επόμενη μέρα σηματοδότησαν
σοβαρές αλλαγές στις κοινωνίες, στην οργάνωση της εργασίας, στις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και ιστορικής σημασίας ανακατατάξεις στην ισχύ και την επιρροή μεταξύ πόλεων-κρατών, εθνικών κρατών κλπ.
Σήμερα, για πρώτη φορά, η αντιμετώπιση του «κορονοϊού», παρά τη μικρή θνησιμότητα που εμφανίζει, μοιάζει (και είναι) δυσκολότερη, κυρίως λόγω της γρήγορης εξάπλωσης στην «κοινότητα» και του μεγάλου αριθμού θυμάτων σε σύντομο χρόνο. Αυτό προκαλεί, αντικειμενικά, αμηχανία, φόβο και αναδεικνύει τη δύναμη της εικόνας.
Οι περισσότερες χώρες επέλεξαν και εφάρμοσαν μια γνωστή από αιώνες πρακτική: της απομόνωσης, της καραντίνας. Μόνο που αυτή τη φορά η καραντίνα δεν υλοποιούνταν σε κάποιο νησάκι – «λοιμοκαθαρτήριο», αλλά εκτεινόταν στο σύνολο της γεωγραφικής επικράτειας κάθε χώρας, σ’ όλη την κοινωνία. Κι αυτό είναι μια ποιοτική και ποσοτική διαφοροποίηση που δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ιδιόμορφη «εμπόλεμη κατάσταση».
Παρατηρώντας ότι όλες οι παραπάνω επιδημίες αφορούν στη μετάδοση της ασθένειας από τα ζώα στον άνθρωπο και αφήνοντας στην άκρη θεωρίες συνωμοσίας και εσχατολογικές προσεγγίσεις, η ερμηνεία πρέπει να βασιστεί στη ληστρική εκμετάλλευση της φύσης, ένας χωρίς αρχές και όρια καπιταλισμός που αδίστακτα εκμεταλλεύεται τη φύση και των άνθρωπο για να μεγιστοποιήσει τα κέρδη του. Όπως είναι γνωστό, σ’ αυτή τη σχέση τα κέρδη ιδιοποιούνται και οι ζημιές κοινωνικοποιούνται. Έτσι, μπορεί να ερμηνευτούν και οι δηλώσεις διαφόρων «σοφών», ότι οι εργαζόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με απειλές μεγαλύτερες από εκείνες του ’30.
Πλευρά αυτής της «κοινωνικοποίησης της ζημιάς» είναι και η εμφατική προβολή της «ατομικής ευθύνης» και η απόκρυψη της ευθύνης του νεοφιλελευθερισμού σε διάφορα επίπεδα (π.χ. υποβάθμισης / διάλυσης των δημόσιων συστημάτων υγείας, σε επίπεδο υποδομών, μέσων, εξοπλισμού, προσωπικού).
Δεν πρέπει να έχουμε μνήμη χρυσόψαρου για να ξεχάσουμε τις δηλώσεις του Αδώνιδος που δεν ήθελε να χάσει τη δόξα των απολύσεων στο ΕΣΥ και να την πιστωθεί η Τρόικα, τις δηλώσεις για ιδιωτικοποίηση δημόσιων νοσοκομείων μέσω ΣΔΙΤ, την εσπευσμένη χρηματοδότηση των ιδιωτικών νοσοκομείων (διπλασιασμός νοσηλίων στις ΜΕΘ) κ.α.
Ανάλογες είναι οι εικόνες σε όλο το «δυτικό κόσμο» που το κοινωνικό κράτος, το κράτος πρόνοιας αποτελεί ανάμνηση προηγούμενων δεκαετιών. Έτσι οφείλει να γίνεται αντιληπτή γιατί ισχυρές καπιταλιστικές χώρες (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο κα) επιλέγουν το «μοντέλο της αγέλης», ελπίζοντας ν’ απαντήσουν και στο παρά του Λοβέρδου ρηθέν περί της μακροζωίας των υπερήλικων (βλέπε ευπαθών ομάδων) και να αποφύγουν τις οικονομικές συνέπειες της «γενικής καραντίνας».
Σήμερα, που μια σειρά από δικαιώματα και κατακτήσεις των λαών έχουν περιέλθει σε επ’ αόριστον αναστολή ή περιορισμό, που τα ΜΜΕ εκφωνούν copy- paste τον επίσημο πολιτικό λόγο, χωρίς να κρατούν έστω τα προσχήματα της «πολυφωνίας» και της «άλλης άποψης», που τα συνδικάτα απουσιάζουν (έχοντας εδώ και χρόνια απολέσει κάθε πραγματική σχέση με τους εργαζόμενους), όλοι συμφωνούν, ότι πολλά από τα μέτρα «ήρθαν για να μείνουν», ότι η «επόμενη μέρα θα ’ναι πολύ διαφορετική», ότι οδεύουμε σε μια νέα κατάσταση που ελευθερίες και δικαιώματα, κατακτήσεις και διεκδικήσεις θα αναστέλλονται στο όνομα μιας ιδιότυπης «κατάστασης πολιορκίας».
Απέναντι σ’ αυτό η κοινωνία μοιάζει να πειθαρχεί. Πειθαρχεί κυρίως από φόβο, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει το προστατευτικό δίχτυ του κράτους πρόνοιας. Πειθαρχεί από φόβο και αμηχανία κατανοώντας την ανάγκη αυτοπροστασίας, έχοντας απογοητευτεί, προδοθεί, διαψευστεί και ηττηθεί το προηγούμενο διάστημα από την ελπίδα ότι η συλλογική πάλη μπορεί να φέρνει ανατροπές. Η κοινωνία, όπως συμβαίνει σε περιόδους κρίσεις, στοιχίζεται πίσω από την εκάστοτε Κυβέρνηση. Αυτή η ανοχή και η συναίνεση δεν είναι ούτε δεδομένη, ούτε μακροπερίοδη. Κι αυτό το γνωρίζουν τα κυβερνητικά επιτελεία και επιχειρούν να ξορκίσουν την εκδοχή η υγειονομική κρίση εξελισσόμενη και σε οικονομική κρίση να πυροδοτήσει μια ένα πολιτική κρίση.
Τα «υλικά» υπάρχουν, αν θυμηθούμε κι αξιολογήσουμε ότι η μισή κοινωνία έχει γυρίσει την πλάτη στα υπάρχοντα κόμματα (βλ. συμμετοχή στις εκλογές), ότι τα συνδικάτα έχουν απολέσει (οριστικά) την όποια σχέση εκπροσώπησης είχαν (έστω και με στρεβλό τρόπο).
**Ο Αθηναίος είναι γνωστός πολιτικός αναλυτής, ερευνητής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου