Γράφει ο "Πειραϊκός"
Τις τελευταίες ημέρες δύο σοβαρές υποθέσεις ανέδειξαν τη σοβαρότατη έλλειψη, που υπάρχει στην ενημέρωση γύρω από τα θέματα της περιοχής του Πειραιά, του Λιμανιού και της Ναυτιλίας γενικότερα.
Η πρώτη ήταν η συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) για την κήρυξη αρχαιολογικού χώρου στον Πειραιά σε συνδυασμό με την εξέταση του Master Plan του ΟΛΠ/ Cosco και η δεύτερη ήταν η (αποτυχημένη) επιχείρηση των στελεχών του Λιμενικού στα Εξάρχεια.
Δεν εξετάζω την ουσία των δύο υποθέσεων. Όμως, δεν μπορεί κανένας να μην σταθεί στο πως αυτές παρουσιάστηκαν από εφημερίδες, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς και τα "μεγάλα" ειδησεογραφικά site, τα οποία δίνουν τον... τόνο στην ενημέρωση του διαδικτύου.
Ο αναγνώστης, λοιπόν, για το θέμα του ΚΑΣ διάβασε την πρώτη ημέρα για "ναυάγιο στην επένδυση της Cosco", για... καταστροφή για τον Πειραιά η άρνηση του ΚΑΣ ν' αναβάλει τη συζήτηση κ.ο.κ. και την επόμενη μέρα, χωρίς κανένα μέσο ενημέρωσης να αισθανθεί την ανάγκη να εξηγήσει πως και γιατί, διαπίστωσε ότι οι... τόνοι είχαν πέσει και δεν είχε... πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας.
Κάτι ανάλογο έγινε και με την επιχείρηση των Λιμενικών στα Εξάρχεια, για την οποία όλο το θέμα επικεντρώθηκε στο εάν οι λιμενικοί ενημέρωσαν την Αστυνομία και εάν είναι ή όχι "άβατο" τα Εξάρχεια. Για την ουσία της υπόθεσης, για το πως έφτασαν εκεί οι λιμενικοί, για το τι σπίτι ήταν αυτό που έγινε η έρευνα, ποιοί εμπλέκονται στο "κύκλωμα", το απόλυτο "σκοτάδι"...
Προφανώς το κάθε Μέσο Ενημέρωσης ακολουθεί., παραδοσιακά, μια... πολιτική γραμμή, συμπολιτευόμενη ή αντιπολιτευόμενη. Όμως, τα παλαιότερα χρόνια η είδηση ήταν ιερό πράγμα.
Πρώτα ο κάθε συντάκτης έκανε έρευνα για να βρει όλες τις πλευρές της είδησης (σ.σ. το πρώτο πράγμα που μάθαινε ένας δημοσιογράφος ήταν ότι η είδηση για να είναι πλήρης πρέπει να υπάρχουν απαντήσεις στα εξής ερωτήματα: ποιος, που, πότε, πως και γιατί) και να τη γράψει με τρόπο ώστε να είναι κατανοητή στον κάθε αναγνώστη (σ.σ. άλλη παλιά συμβουλή ήταν: "το κείμενο σου πρέπει να το καταλαβαίνει και η γιαγιά σου στο χωριό").
Η είδηση- το ρεπορτάζ δημοσιευόταν αυτούσιο και η εφημερίδα σε άλλες στήλες (άρθρα ή σχόλια) προέβαλε τη... γραμμή της, η οποία τονιζόταν με τους τίτλους.
Προϋπόθεση για να γίνει αυτή η διαδικασία ήταν ο συντάκτης να έχει εξειδίκευση στο χώρο του. Δηλαδή, ο "πειραϊκός συντάκτης", που συνήθως ήταν και "ναυτιλιακός συντάκτης" ήξερε απόλυτα τον χώρο του. Γνώριζε πρόσωπα και πράγματα, είχε αυτό που λέγεται στη δημοσιογραφική γλώσσα "πηγές", ώστε να μπορεί να αντλεί πληροφορίες για κάθε γεγονός, που συνέβαινε στο χώρο αρμοδιότητάς του.
Εάν για παράδειγμα παραιτείτο ένας δημοτικός σύμβουλος και αυτό γινόταν γνωστό, όπως συνήθως, με μια ολιγόλογη ανακοίνωση του Δήμου, κανένας πειραϊκός συντάκτης δεν θα αρκείτο σε αυτή την ανακοίνωση. Θα αναζητούσε τον παραιτηθέντα και άλλα πρόσωπα, που θα μπορούσαν να γνωρίζουν τι συνέβη και να έχει ένα ολοκληρωμένο ρεπορτάζ, με όλες τις απόψεις. Σήμερα, αρκεί η επίσημη ανακοίνωση (ή ανεπίσημη) και ανάλογα με τη... γραμμή της εφημερίδας να παρουσιαστεί η είδηση.
Σε ένα αστυνομικό περιστατικό ο πειραϊκός συντάκτης έπρεπε να σπεύσει επιτόπου, να αναζητήσει μαρτυρίες, που θα "φώτιζαν" το γεγονός, να μιλήσει με τις "πηγές" του στην Αστυνομία ή στο Λιμενικό και να ψάξει να βρει όσα περισσότερα στοιχεία ήταν δυνατό για να έχει ένα ολοκληρωμένο ρεπορτάζ. Οι επίσημες ανακοινώσεις ήταν μια πηγή πληροφορίας αλλά όχι η κύρια, μάλλον ερχόταν συμπληρωματικά στα στοιχεία, που είχε συγκεντρώσει ο ρεπόρτερ.
Γιατί δεν υπάρχει, πια, αυτό; Διότι από το 2011 και μετά, με την έναρξη της κρίσης, οι ιδιοκτήτες των Μέσων Ενημέρωσης, με τη βοήθεια ορισμένων "πρόθυμων" διευθυντικών στελεχών και αρθρογράφων, αρχικά απαξίωσαν τη δημοσιογραφική δουλειά, με ΗΛΙΘΙΑ επιχειρήματα του τύπου "δεν πουλάει η δημοσιογραφία αλλά οι προσφορές", "υπάρχουν πολλοί δημοσιογράφοι στην Ελλάδα" κ.α και στη συνέχεια προχώρησαν στην κατάργηση ολόκληρων ρεπορτάζ.
Ανάμεσα σε αυτά που καταργήθηκαν ήταν το πειραϊκό/ ναυτιλιακό ρεπορτάζ. Σχεδόν καμία ημερήσια εφημερίδα (εξαίρεση αποτελούν η Εφημερίδα των Συντακτών και ο Ελεύθερος Τύπος) δεν έχουν εξειδικευμένο πειραϊκό/ ναυτιλιακό συντάκτη. (σ.σ. Κάποιες εφημερίδες π.χ. Καθημερινή, έχουν ναυτιλιακό συντάκτη, με ενασχόληση μόνο στα οικονομικά θέματα, μετατρέποντας τον ουσιαστικά σε οικονομικό συντάκτη και όχι σε κλασικό πειραϊκό/ ναυτιλιακό)
Αυτό αποδείχτηκε πολλαπλά... ευεργετικό για τους νεότερους ιδιοκτήτες Μέσων Ενημέρωσης. Εκτός από την οικονομία στη μισθοδοσία, τους έδωσε την... άνεση να μην υπάρχει "ρεπορτάζ" και πλέον ως είδηση να προβάλλεται η αρεστή ανακοίνωση, επίσημη ή ανεπίσημη (η λεγόμενη "διαρροή") είτε προέρχεται από κόμμα είτε από παράγοντα της δημόσιας ζωής και η παρουσίασή της να... κόβεται και να ράβεται στα επιθυμητά μέτρα.
Κάτι τέτοιο συνέβη και στην περίπτωση με την απόφαση του ΚΑΣ. Το ρεπορτάζ της πρώτης ημέρας βασίστηκε στις δηλώσεις όσων καταδίκαζαν την απόρριψη του αιτήματος αναβολής, εμπλέκοντας και τις επενδύσεις της Cosco αλλά την επόμενη μέρα, που έγινε γνωστή η απόφαση και οι δηλώσεις άλλαξαν, άλλαξε και η... είδηση.
Παλαιότερα, καθώς ο συντάκτης κινδύνευε ακόμα και να απολυθεί εάν δεν μάθαινε τι πραγματικά είχε αποφασίσει το ΚΑΣ, ώστε η εφημερίδα του (ή το Μέσο του) να μην εκτεθεί βασιζόμενο μόνο στις δηλώσεις κάποιων παραγόντων, δεν θα συνέβαινε ποτέ τι μια ημέρα να γράφονται άλλα και την επόμενη εκ διαμέτρου αντίθετα. Και εάν συνέβαινε θα είχε μείνει ως μια παροιμιώδης δημοσιογραφική "γκάφα".
Τώρα, δυστυχώς, με τέτοιες "γκάφες" όλοι είναι... ήσυχοι. Και κανένας δεν απορεί γιατί οι εφημερίδες, το διαδίκτυο και γενικά τα Μέσα Ενημέρωσης χάνουν καθημερινά την (όποια) αξιοπιστία τους και κατρακυλάνε σε κυκλοφορία.
Όσο για την... ενημέρωση είναι σα να ψάχνουμε για τη χαμένη.... τιμή της δημοσιογραφίας.
Ο "Πειραϊκός"
ΥΓ Και κάτι ακόμα από τα... παλιά: "Πηγή" του δημοσιογράφου δεν (μπορεί να) είναι ο Υπουργός, ο Δήμαρχος ή ο... Σύμβουλος Επικοινωνίας. Αυτοί συγκροτούν την επίσημη εκδοχή της ενημέρωσης, η οποία δεν είναι επιλεκτική και πρέπει να δίνεται προς όλους τους δημοσιογράφους. Όταν κάποιος συντάκτης έκανε το λάθος να τους αντιμετωπίσει ως... πηγή του, κάποια στιγμή θα εκτείθετο άσχημα, διότι θα υιοθετούσε την επίσημη εκδοχή που μπορούσε να απέχει πολύ από την αλήθεια. Πολλοί καλοί συνάδελφοι είχαν... "πατήσει αυτή τη μπανανόφλουδα".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου