Ο Όσκαρ Ουάιλντ πρέπει να συναντήσει το Δήμο Πειραιά Μία εκδοχή πολιτιστικής πολιτικής

Της Βάνας Μελά
Δημοτική Σύμβουλος Πειραιά με "Το Λιμάνι της Αγωνίας- Πειραιάς η πόλη μας"

Ήταν καλή, πολύ καλή η τύχη μου να πληροφορηθώ και να παρακολουθήσω την παράσταση «Ο Νεαρός Βασιλιάς»*, στον Πειραιά. Πληροφορία χειροποίητη, παράσταση χειροποίητη. Μαγικό ταξιδάκι στο κείμενο του Όσκαρ Ουάιλντ, με -περιέργως- επικαιρότητα αναπόδραστη. Τόσα χρόνια πριν, τα οράματα για τον καλύτερο κόσμο στοίχειωναν κάποιους ονειροβάτες με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν και στους σημερινούς. Στους παραλληλισμούς των παραμυθιών με την πραγματική ζωή, ο συγγραφέας εναπόθεσε στα σύμβολα να περιγράψουν τα κακά της σκληρής εξουσίας, την ατέλεια του φτωχού λαού να αφήνεται σ’ αυτήν.


Ένας σκηνοθέτης και η βοηθός του, μία μουσικός, ένας σκηνογράφος- ενδυματολόγος και τέσσερεις ηθοποιοί διασκευάζουν το πρωτότυπο κείμενο και το διοχετεύουν σε μίας ώρας θεατρικού σανιδιού με τα λιγότερα υλικά που μπορούν να διατεθούν: μερικά αντικείμενα, άλλοτε της καθημερινότητας και άλλοτε δανεισμένα από το παραμύθι καθώς ζωντανεύει, είναι το σκηνικό• πολύχρωμα τόπια, αυτοσχέδιες μαράκες, ένα βιολί, μερικά πανωφόρια, μια βεντάλια, το αποκριάτικο στέμμα του βασιλιά. Αυτά και το ίδιο το σώμα των ηθοποιών, το ίδιο το τραγούδι και οι μουσικές είναι το θεατρικό κείμενο. Οι ρόλοι εναλλάσσονται ανάμεσα στα πρόσωπα, τα αντικείμενα και τους ήχους, υφαίνοντας καμβά πολύχρωμο και θαμπό μαζί, καμβά φυσικό και επινοημένο μαζί. Άλλοτε αφηγούνται και άλλοτε δρουν, αλλά πείθουν πάντα και στους δύο κεντρικούς άξονες που τα παραμύθια ορίζουν, του κακού και του καλού. Και τέλος, όλα αυτά οδηγούν στην ισχυρή απελευθερωτική πνοή που φύσηξε μεταξύ σανιδιού και σάλας ως το καθοριστικό πρόσημο της παράστασης.

Στα όρια της πόλης μας λοιπόν, μία παράσταση χειροποίητη μεν πλην όμως επαγγελματική, που δυσκολεύτηκε να συνεχίσει γιατί πολύ μικρό το έσοδο και πολλά τα έξοδα. Κατέβηκε πριν ο χρόνος, επαρκής, λειτουργήσει πραγματικά υπέρ της, όπως της άρμοζε. Από μερικούς ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώνουν προσφέροντας την τέχνη τους. Άξιους, νέους, διαθέσιμους στην απόπειρα, στον κόπο, στη δημιουργικότητα, στη φαντασία. Και με ανάγκη να συνεχίζουν αυτό που επέλεξαν.

Αυτά ως προς τον χειροποίητο πολιτισμό που, χωρίς χρηματική επένδυση, χωρίς διαφημιστική προώθηση, χωρίς οργάνωση παραγωγής και εκτέλεσης, έχει δυστυχώς τόσο στενά όρια ζωής.
Όμως ποια είναι τα όρια της πόλης μας, της Πολιτιστικής πόλης μας, που διαθέτει χρηματική επένδυση, διαφημιστική προώθηση, οργάνωση παραγωγής και εκτέλεσης; Ποια είναι η εικόνα της; Οι θεσμοί της : Δημοτικό Θέατρο, άξιο, Δημοτική Πινακοθήκη, άξια, Δημοτική Βιβλιοθήκη, άξια και αξιότερη απ’ όσο είναι γνωστό. Και μετά, επαναλαμβανόμενες επετειακές διοργανώσεις, περισσότερο εορταστικές• σωστό, έχουν τη θέση τους και τη σημασία τους.

Το παράδειγμα του «Νεαρού Βασιλιά» και του Όσκαρ Ουάιλντ, παρ’ όλα αυτά, θέτει και άλλα δεδομένα -όχι πάντως νέα, αφού η ανάγκη αναγνωρίζεται ως παλαιά αλλά ανικανοποίητη. Το παράδειγμα του Νεαρού Βασιλιά και του Όσκαρ Ουάιλντ προκύπτει λόγω της ίδιας της ζωής που εκδηλώνεται σε περισσότερες εκδοχές. Είναι που ζωή και τέχνη αναδιφούν η μία τα μυστήρια της άλλης και είναι που αυτό συμβαίνει μέσω των ανθρώπων. Των ανθρώπων που ενσαρκώνουν τις πόλεις και τις κοινωνίες τους. Των ανθρώπων που δικαιούνται να οικειοποιούνται -αλλά όχι να ιδιοποιούνται- κάθε εκατοστό του τόπου στον οποίο λειτουργούν, υλικά και άυλα.

Η Κοινωνία και η Δημοκρατία είναι αυτές που θα εκπληρώσουν τις διαφορετικές και περισσότερες εκδοχές. Και θα το κάνουν μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γιατί είναι ώρα πια. Ο Δήμος Πειραιά θα συναντήσει τον χειροποίητο Όσκαρ Ουάιλντ ως ο θεσμός που, αναγνωρίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κοινωνίας, θα της παράσχει το κατάλληλο θεατρικό σανίδι. Θα ασχοληθεί κατ’ αρχήν μ’ αυτό και μετά θα διαθέσει τους χώρους του ή θα επινοήσει τους χώρους αν δεν τους έχει, θα χρηματοδοτήσει τις χειροποίητες παραστάσεις, τις χειροποίητες εικαστικές εκθέσεις, τις χειροποίητες συναυλίες, θα τις διαφημίσει, θα στηρίξει την παραγωγή και την εκτέλεσή τους. Και μάλιστα, δεν θα προσδοκά κέρδος ή όφελος παρά μόνο την χαρά ότι έδωσε βήμα στις προσπάθειες των κοινωνών του να βιώσουν και να μοιραστούν τη πόλη που είναι για όλους και όλες.

 Γιατί, όπως και να’ χει, πίσω απ’ όλα είναι το ψωμί αλλά είναι και οι ιδέες.

* Συντελεστές της παράστασης:
Σκηνοθεσία: Λευτέρης Παπακώστας,
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Παρισσινού
Παίζουν: Δανά Μικαέλα, Πανάγος Σπύρος, Παπουρτζή Δήμητρα, Πουλέτσος Κώστας
Μουσική Επιμέλεια/Πρωτότυπη Μουσική: Ανθή Γουρουντή
Σκηνικά/Κοστούμια: Γκέκας Σπύρος
Φωτογραφίες; Πυργαρούση Νάγια