Πότε και που λειτούργησε το πρώτο θέατρο του σύγχρονου Πειραιά- Μια σπάνια περιγραφή της εξοχικής περιοχής της πόλης του 1870

Το λιμάνι του Πειραιά (1850). Η φωτό είναι από τη
ψηφιακή βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ

Πότε και πού λειτούργησε το πρώτο θέατρο στον σύγχρονο Πειραιά;
Να ένα ερώτημα, του οποίου την απάντηση με πολλές περιγραφές για έναν «άγνωστο» Πειραιά «αλιεύσαμε» στο φύλλο της ημερήσιας πειραϊκής εφημερίδας «Χρονογράφος», που είχε κυκλοφορήσει την Πρωτοχρονιά του 1936.
Σε ένα παραστατικό αφιέρωμα, που υπέγραφε ο Δ. Σπηλιωτόπουλος, διαβάζουμε ότι:
•    «Το πρώτον θέατρον ξύλινον εστήθη εν Πειραιεί κατά το έτος 1873» στη μάντρα του Σκυλίτση, στην πλατεία Τερψιθέας.

•    Σε ποιο σημείο της πλατείας κατασκευάστηκε αυτό το θέατρο; Ο συγγραφέας γράφει ότι βρισκόταν εκεί, «ένθα σήμερον ευρίσκεται το βαφείο Γεωργ. Αναγνωστοπούλου, μετά μέρους του οικοπέδου, εφ’ ού έχει κτισθή η Ευαγγελική Εκκλησία».
Το «βαφείο Γεωρ. Αναγνωστόπουλου» βρισκόταν επί της οδού Σωκράτους 62, τη σημερινή λεωφόρο Ηρώων Πολυτεχνείου, στη διασταύρωση με την οδό Γλάδστωνος, σε οικόπεδο, όπου στο ένα μέρος έχει κτιστεί η Ευαγγελική Εκκλησία Πειραιώς, που βρίσκεται στην οδό Γλάδστωνος 11.
Με δύο λόγια, το πρώτο θέατρο του σύγχρονου Πειραιά βρισκόταν στη γωνία Ηρώων Πολυτεχνείου και Γλάδστωνος, στη πάνω πλευρά των κήπων της Τερψιθέας.

Η γωνία στη πλατεία Τερψιθέας όπου βρισκόταν το
πρώτο θέατρο της πόλης

•    Η επιλογή της τοποθεσίας για την κατασκευή του πρώτου θεάτρου έγινε για δύο λόγους:
α) Ήταν το μέρος, όπου γινόταν το καλοκαίρι ο περίπατος των πειραιωτών και των Αθηναίων παραθεριστών, καθώς μέχρι τότε δεν είχε αναπτυχθεί η πόλη προς το Πασαλιμάνι.
Συγκεκριμένα, ο περίπατος των Πειραιωτών γινόταν από τα Σκαλάκια στη Τερψιθέα μέχρι την οικία Στρίγκου, το κτήριο όπου στεγάζεται σήμερα το Ίδρυμα Λασκαρίδη, στη γωνία Τρ. Μουτζοπούλου και Β’ Μεραρχίας, κάτω από την οποία βρίσκονταν τα γυναικεία θαλάσσια λουτρά.
β) Το σημείο αυτό ήταν από τα ψηλότερα και δροσερότερα ανοιχτά μέρη της πόλης, απ’ όλα τα μέρη του ορίζοντα, καθώς δεν υπήρχαν τριγύρω σπίτια. Στην περιοχή υπήρχαν μόνο τα εξής τέσσερα σπίτια:
1.    Το σπίτι, του Υδραίου αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού Μπρούσκου, στη διασταύρωση των οδών Αιγέως (σημερινή Β’ Μεραρχίας) και Αλκιβιάδου.
2.    Το σπίτι του Κοκονέζη, στην οδό Πραξιτέλους
3.    Η οικία του Βολονάκη, στη διασταύρωση των οδών Αιγέως και Πραξιτέλους. Και
4.    Το σπίτι του τότε καθηγητή Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Δ. Στρούμπου, στην διασταύρωση των οδών Αιγέως και Αλκιβιάδου. Το σπίτι αυτό, που είχε ένα μεγάλο εξώστη, χρησιμοποιείτο μόνο για θερινή κατοικία και εθεωρείτο στοιχειωμένο!

•    Η κατασκευή του είχε γίνει με ξυλεία, που διέθεσε ξυλεμπορικό κατάστημα, στην οδό Αφροδίτης, τη σημερινή οδό Σκουζέ.
•    Οι πρώτοι ηθοποιοί που έπαιξαν εκεί ήταν ερασιτέχνες, μεταξύ των οποίων ο Ηλ. Σύσιφος, ο οποίος αργότερα απέκτησε δίπλωμα γιατρού και διετέλεσε επί πολλά χρόνια αστύατρος της Διοικητικής Αστυνομίας Πειραιά, το ζεύγος Ιωαν. Δρακάκη κ.α.

Η ιστορική ημερήσια πειραϊκή εφημερίδα "Χρονογράφος"

 
•    Το θερινό θέατρο είχε τελικά βραχύβια παρουσία στο σύγχρονο Πειραιά καθώς εγκαταλείφθηκε, όταν άρχισαν να χτίζονται στη γύρω περιοχή πολλά σπίτια.
Στο μεταξύ, δημιουργήθηκε ένα άλλο θέατρο «μεγαλύτερον, ευρύχωρον» επί της οδού Καραίσκου και άρχισε να αναπτύσσεται ως καλοκαιρινός περίπατος το Πασαλιμάνι, όπου τότε δεν υπήρχε κρηπίδωμα, η ακρογιαλιά είχε τη φυσική δαντελλοειδή όψη της και τοποθετείτο ξύλινη εξέδρα στη θάλασσα, όπου τραγουδούσαν Γαλλίδες καλλιτέχνιδες.
Μάλιστα, δύο καλοκαίρια, το 1878 και το 1879, η βασιλική οικογένεια είχε παραθερίσει στον Πειραιά διαμένουσα στις τότε νεόδμητες οικίες Τσίλλερ.

@ Και κάτι ακόμα: Το πρώτο χειμερινό μόνιμο θέατρο απέκτησε ο Πειραιάς το 1880 ή κατ’ άλλους το 1881. Το θέατρο χτίστηκε από έναν επιχειρηματία ονόματι Καμπανάκη στο οικόπεδο, όπου αργότερα αναγέρθηκε η οικία Δηλαβέρη και εδώ και χρόνια στεγάζεται ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά (Ηρώων Πολυτεχνείου 47).
Το θέατρο είχε πλατεία, θεωρεία κ.λπ αλλά λειτούργησε μόνο για 2 ή 3 χρόνια καθώς επί δημαρχίας Σκυλίτση αναγέρθηκε, την περίοδο 1883- 1887, σε σχέδια του πειραιώτη μηχανικού Ι. Λαζαρίμου το Δημοτικό Θέατρο της πόλης.